Cholesterol – czy należy się go obawiać?

Cholesterol trafia do organizmu wraz z pokarmem i jest wchłaniany w jelicie cienkim. Niewielkie ilości tej substancji są produkowane w wątrobie oraz w jelitach. Cholesterol odpowiada za regulację płynności błon komórkowych, a także służy do syntezy hormonów takich jak: aldosteron i kortyzol w korze nadnerczy oraz estrogeny i testosteron w jajnikach i jądrach. Omawiany lipid jest niezbędny do syntezy witaminy D3 (cholekalcyferolu) przy udziale światła słonecznego. Z cholesterolu powstają kwasy żółciowe będące związkami lepiej rozpuszczalnymi w wodzie niż wolny cholesterol, dlatego łatwiej je usunąć z organizmu.                                                                                    Niestety powyższy związek ma też negatywne oddziaływanie, bowiem jego nadmierne stężenie w organizmie może predysponować do rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego bądź chorób neurodegeneracyjnych. Cholesterol przenoszony jest pod postacią lipoprotein, czyli związków lipidów z białkami. Wyróżniamy lipoproteiny:
– LDL – o małej gęstości (tzw. zły cholesterol)
– HDL – o dużej gęstości (tzw. dobry cholesterol)
– VLDL – o bardzo małej gęstości                                                                                                                                                                                  Ośrodkowy układ nerwowy
W mózgu skumulowane jest około ¼ ogólnej puli cholesterolu skrytego w organizmie ludzkim. Zadaniem tego związku jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania komórek nerwowych i pomoc w utrzymaniu przewodnictwa nerwowego. Cholesterol znajdujący się w ośrodkowym układzie nerwowym wytwarzany jest w mózgu, a bariera krew-mózg umożliwia regulację poziomu omawianego lipidu. Mutacje w niektórych genach doprowadzają do zaburzeń w funkcjonowaniu mózgu na skutek wadliwego metabolizmu cholesterolu. Spaczony metabolizm może predysponować u osób dorosłych do rozwoju choroby Parkinsona oraz choroby Alzheimera.
Układ sercowo-naczyniowy
Podwyższony poziom cholesterolu we krwi może prowadzić do rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego, dlatego ważna jest regularna kontrola poziomu wskazanego lipidu w osoczu. Odpowiednio wczesne wykrycie wysokiego stężenia cholesterolu może przyczynić się do uniknięcia rozwoju miażdżycy – choroby predysponującej do wystąpienia schorzeń układu krążenia. Blaszki miażdżycowe złożone ze złogów cholesterolu mogącego ulec wapnieniu, blokują przepływ krwi w naczyniach i utrudniają dopływ krwi do serca, a następnie powodują niedotlenienie mięśnia sercowego. Blaszki mogą pękać w obrębie tętnic wieńcowych, co prowadzi do powstania zawału mięśnia sercowego bądź udaru mózgu.
Chorobą powstałą na podłożu wadliwego metabolizmu cholesterolu jest dziedziczna hipercholesterolemia (FH). Schorzenie to objawia się podwyższonym poziomem lipoprotein LDL, które na skutek mutacji w genach, nie są skutecznie usuwane z krwi obwodowej.
Nerki
Upośledzony metabolizm cholesterolu może doprowadzić do rozwoju przewlekłej choroby nerek (CKD), której towarzyszą symptomy ze strony układu krążenia. Rozpoznanie CKD nastręcza trudności z powodu braku typowych objawów. Choroba może doprowadzić do pojawienia się schyłkowej niewydolności nerek, co skutkuje śmiercią pacjenta. W początkowym etapie CKD odnotowuje się hipercholesterolemię, zwiększone stężenie frakcji LDL, a także zmniejszenie ilości HDL, co prowadzić może do powstawania blaszek miażdżycowych w naczyniach krwionośnych nerek.
Nowotwory
Zachwianie równowagi między procesami syntezy cholesterolu, a jego wchłanianiem z krwioobiegu może występować na skutek rozwoju zmian nowotworowych. Niektóre guzy mają skłonność do akumulacji cholesterolu w swoim otoczeniu, tak dzieje się np. w przypadku raka piersi. Dieta uboga w omawiany lipid pełni funkcję protekcyjną i pomaga zapobiegać wzrostowi guzów