Cukrzyca najczęściej kojarzy się z koniecznością przyjmowania zastrzyków z insuliną. W momencie zdiagnozowania choroby zwykle nasuwają się myśli dotyczące wielu wyrzeczeń oraz strachu przed bolesnymi nakłuciami. Tak naprawdę, cukrzyca może przyjmować wiele postaci, a przy poszczególnych typach jej leczenie może ograniczyć się do diety oraz stosowania doustnych środków przeciwcukrzycowych.
Mechanizm działania doustnych leków przeciwcukrzycowych
Cukrzyca jest chorobą, która wynika z zaburzonej kontroli poziomu cukru przez organizm. Istotą tej dolegliwości jest zaburzone wytwarzanie insuliny lub jego całkowity brak. Gdy trzustka jest praktycznie niezdolna do produkcji insuliny, wówczas mówimy o cukrzycy typu 1, która bezwzględnie wymaga przyjmowania zastrzyków z insuliną. Jeśli jednak wytwarzanie insuliny nie jest zahamowane, a jedynie osłabione, dochodzi do cukrzycy typu 2. W takim przypadku często wystarczające jest przyjmowanie doustnych środków przeciwcukrzycowych, które wspierają organizm w wytwarzaniu tego hormon.
Leki przeciwcukrzycowe w formie tabletek mogą działać na kilka sposobów, wśród których wyróżnia się: środki hamujące wchłaniania glukozy, leki regulujące rozkład glukozy, leki pobudzające produkcję insuliny, środki pobudzające wytwarzanie inkretyn, czyli hormonów jelitowych odpowiedzialnych za zwiększanie posiłkowego wydzielania insuliny.
Środki hamujące wchłaniania glukozy
Leki te blokują rozkład cukrów w jelicie cienkim, dzięki czemu mniejsza ilość cukrów zostaje wchłonięta do organizmu. Działanie takie sprawia, że cukry są łagodniej przyswajane przez organizm, a ich poziom nie wzrasta gwałtownie, jak w przypadku niekontrolowanej cukrzycy. Do grupy tej należą jednak środki o stosunkowo słabym działaniu, dlatego najczęściej są stosowane jako leki wspomagające leczenie cukrzycy w połączeniu z innymi preparatami. Środki zmniejszające wchłanianie glukozy mogą wywoływać nadmierne gromadzenie się gazów jelitowych, przez co nie powinny być stosowane u osób chorujących jednocześnie na dolegliwości związane z układem trawiennym.
Leki regulujące rozkład glukozy
Do tej grupy leków należy popularna metformina, która wykazuje działanie obniżające wytwarzanie glukozy, zwiększające wrażliwość komórek na insulinę oraz regulujące gospodarkę lipidową. Substancja ta wchodzi w skład preparatów najczęściej stosowanych w przypadku cukrzycy typu 2. Jej korzystne działanie wiążę się przede wszystkim z wpływem na wrażliwość komórek, co jest głównym problemem przy cukrzycy. W trakcie terapii metforminą istotne znaczenie mają funkcje nerek. Lek ten niesie ryzyko nadmiernego gromadzenia się kwasów w organizmie, co przy zaburzonej pracy nerek może wywoływać kwasicę mleczanową.
Leki pobudzające produkcję insuliny
Do tej grupy leków należą pochodne sulfonylomocznika oraz glinidy, które pobudzają trzustkę do wytwarzania insuliny. Problemem w przypadku stosowania leków o takim działaniu jest możliwość pogorszenia stanu zdrowia u osób otyłych lub tych, u których dochodzi do insulinooporności. Ponadto, leczenie lekami z tej grupy zwykle ma jedynie charakter oddalający stosowanie zastrzyków z insuliną, a nie typowo leczniczy. Po pewnym czasie trzustka pobudzana do wykorzystania zmagazynowanej ilości insuliny najczęściej ulega wyczerpaniu.
Środki pobudzające wytwarzanie inkretyn
Inkretyny to hormony jelitowe odpowiedzialne za zwiększanie posiłkowego wydzielania insuliny. Oznacza to wpływ na metabolizm insuliny, apetyt, a także przemianę materii. Doustne leki z tej grupy to gliptyny, inne stosuje się w formie zastrzyków. Leki o takim działaniu są zazwyczaj stosowane łącznie z metforminą lub insuliną. Ich skutki uboczne także obejmują układ trawienny, do czego mogą dochodzić bóle głowy.
