Jaskra to choroba, która powoli i niemal bezobjawowo doprowadza do zaniku nerwu wzrokowego. Pacjent przyzwyczaja się do ubytków w polu widzenia, które są ledwie zauważalne, dlatego jaskra zwana jest cichą złodziejką wzroku. Pacjent zaczyna odczuwać objawy w momencie, gdy choroba jest już mocno zaawansowana, czyli zaburzone jest widzenie obwodowe. Badanie ostrości wzroku wykonywane w ramach rutynowych kontroli nie jest zdolne do wykrycia jaskry. Badanie dna oka, pola widzenia, pomiar ciśnienia w gałce ocznej pozwala zdiagnozować jaskrę. Nie wolno zapominać o regularnych wizytach u okulisty przynajmniej raz na 2 lata, a wśród pacjentów z grupy ryzyka raz na rok. W grupie ryzyka znajdują się osoby po 40 roku życia, a zwłaszcza te u których w rodzinie występowały przypadki tej choroby. Za czynniki obciążające uznaje się palenie papierosów, niskie ciśnienie tętnicze lub wręcz przeciwnie – wysokie ciśnienie leczone lekami hipotensyjnymi, zaburzenia gospodarki lipidowej.
Przyczyny jaskry nie zostały definitywnie określone, więc ciężko jest określić, co należałoby zrobić, aby ochronić wzrok. Dieta jest w stanie dostarczyć antyoksydanty, które zwalczają wolne rodniki obwiniane o występowanie choroby. Antyoksydanty to witaminy C, E, beta-karoten oraz minerały: selen, mangan, miedź.
Wyróżniamy dwa typy choroby:
– z szerokim kątem przesączania, która długi czas przebiega bezobjawowo i bezboleśnie. Zagrożeni tym typem jaskry są pacjenci z krótkowzrocznością poniżej 4 dioptrii oraz współistniejącymi zmianami w siatkówce oka. Czynnikiem ryzyka jest tutaj także niskie ciśnienie tętnicze krwi wraz z objawami naczynioskurczowymi tj. zimnymi dłoniami i stopami lub wysokim, leczonym nadciśnieniem.
– z zamykającym się katem przesączania, która wywołuje silne bóle głowy i oczu. Doprowadzić do tego typu choroby może nadwzroczność, cukrzyca oraz zaburzenia gospodarki lipidowej w postaci hipercholesterolemii)
U zdrowej osoby ciecz wodnista krąży wewnątrz przedniej komory oka, u osoby chorej cyrkulacja cieczy wodnistej jest zaburzona, ciśnienie wewnątrzgałkowe rośnie i doprowadza do uszkodzenia nerwu wzrokowego. Zanik włókien nerwowych jest niezauważalny, ponieważ w oku występuje duża ilość tychże komórek.
Metody leczenia:
Leczenie jaskry polega na obniżeniu ciśnienia wewnątrzgałkowego, co powoduje zatrzymanie procesu zaniku nerwu wzrokowego. Leki trzeba stosować do końca życia i być przy tym niezwykle sumiennym. Krople przeciwjaskrowe do oczu działają poprzez hamowanie wydzielania cieczy wodnistej bądź usprawnienia przepływu płynu. Leki te wywołują działania niepożądane takie jak pieczenie i zaczerwienienie oka.
- Prostaglandyny to preparaty o 24-godzinnym działaniu umożliwiającym odpływ cieczy wodnistej z oka.
- Beta-blokery hamują wypływ cieczy wodnistej i obniżają ciśnienie w gałce ocznej.
Pacjent musi zostać przeszkolony przez lekarza, jaką technikę ma zastosować przy zakrapianiu oczu, bo substancje czynne potrzebują przeniknąć w głąb oka. Należy unikać mrugania w celu rozprowadzenia farmaceutyku, bo wtedy krople dostają się do dróg łzowych i nie spełniają swojej funkcji. Nie wolno pomijać dawek czy też odstawić kropli bez konsultacji z lekarzem. Chorzy mają tendencję do ignorowania zaleceń lekarskich, gdy nie odczuwają zaburzeń w widzeniu.
Gdy choroba osiągnęła zaawansowane stadium, pomocny będzie tylko zabieg laserowy lub operacja.
- Zabieg laserowy zwany selektywną trabekuloplastyką laserową SLT stosowany jest przy leczeniu jaskry z otwartym kątem przesączania. SLT jest bezpieczny dla pacjenta, można go powtarzać wielokrotnie, nie powoduje skutków ubocznych.
- Irydotomia laserowa polega na przecięciu laserem tęczówki i stosowana jest przy leczeniu jaskry z zamykającym się kątem przesączania.
