Nieprzyjemna woń z ust – jakie mogą być jej przyczyny?

Halitoza oznacza stan chorobowy, polegający na występowaniu w pacjenta nieprzyjemnego, cuchnącego zapachu z jamy ustnej. Schorzenie ma wieloczynnikowe podłoże i stanowi problem nie tylko w praktyce stomatologicznej. Jest podłożem kompleksów, niskiej samooceny, depresji, spadku nastroju. Halitoza może przebiegać okresowo lub dolegliwości mają charakter stały. Często najbardziej intensywny zapach występuje rano, po przebudzeniu. Powodem tego zjawiska jest zmniejszone wydzielanie śliny podczas snu, gromadzenie się resztek pokarmowych i wzrost pH śliny. W takim środowisku namnażają się bakterie i oddech nabiera nieprzyjemnego zapachu.
Halitoza dzieli się na postać ustną i pozaustną, czyli spowodowaną przyczynami ogólnoustrojowymi. Czynnikiem odpowiedzialnym za przykry zapach są lotne związki siarki będące produktami metabolizmu bakterii, głównie Gram-ujemnych beztlenowców. Do najczęściej występujących przyczyn miejscowych nieświeżego zapachu z ust należą zmiany pojawiające się w jamie ustnej np. nalot na grzbiecie języka, próchnica zębów, płytka nazębna, martwe korzenie zębów, wysięk ropny z kieszonek dziąsłowych. Nalot na języku powstaje na skutek odkładania się resztek pokarmowych, wytrącania białek śliny. Picie mocnej kawy i herbaty, palenie papierosów nasila tworzenie się nalotu.
Spadek produkcji śliny spowodowany schorzeniami ślinianek również prowadzi do powstania nieprzyjemnej woni z ust. U osób starszych zmiany wsteczne i zanikowe w gruczołach śluzowych doprowadzają do obniżenia pH i kwasowości śliny, co wpływa na pojawienie się przykrego zapachu z ust. Nieprzestrzeganie zasad higieny jamy ustnej, zwłaszcza u osób używających uzupełnień protetycznych, powoduje odkładanie się na protezach osadu i kamienia nazębnego oraz doprowadza do rozwoju grzybów i bakterii chorobotwórczych. Brak dbałości o protezę skutkuje rozwojem stanów zapalnych jamy ustnej, które mogą powodować cuchnący zapach z ust. Protezy należy czyścić przy użyciu specjalnych proszków i past o działaniu antybakteryjnym i antygrzybiczym. Pomocna będzie też twarda szczoteczka o sztywnym włosiu, która dobrze usunie resztki pożywienia, naloty i osady powstałe podczas spożywania posiłków i picia napojów. Najistotniejsze jest dokładnie wyszczotkowanie powierzchni protezy, która styka się bezpośrednio z dziąsłami. Przed każdorazowym zamocowaniem protezy należy ją przepłukać płynem antybakteryjnym oraz bieżącą wodą.
Chorobom układu oddechowego takim jak ropna angina i zapalenie gardła, rozstrzenie oskrzelowe, rozpadające się guzy nowotworowe też towarzyszy nieprzyjemna woń z jamy ustnej.
Choroby układu pokarmowego dominują w obrębie ogólnoustrojowych przyczyn halitozy. Przykładem jest refluks żołądkowo-przełykowy, nieżyt błony śluzowej żołądka, zakażenie Helicobacter pylori, niewydolność i marskość wątroby. U pacjentów cierpiących na cukrzycę do przykrego zapachu dołącza się czasami woń acetonu.