Dobra lokalizacja, wysoki standard i atrakcyjna cena – te trzy czynniki decydują najczęściej o wyborze hotelu. Bogata oferta turystyczna i szeroki wybór ośrodków z naszego województwa sprawiają, że z roku na rok w naszym regionie wypoczywa więcej turystów. I przybywa hoteli.
Województwo śląskie dysponuje bazą hotelową, która obejmuje 214 hoteli, 3 motele, 9 pensjonatów, 7 campingów, 2 domy wycieczkowe, 10 schronisk oraz 9 schronisk młodzieżowych. Mamy 104 trzygwiazdkowe hotele, 34 czterogwiazdkowych i 3 pięciogwiazdkowe (Belweder w Ustroniu, Monopol w Katowicach i Piramida w Tychach).
W ciągu ostatnich dwóch lat w województwie śląskim skategoryzowano 56 nowych obiektów hotelarskich. Dwa hotele w Ustroniu zostały wykreślone z ewidencji marszałka, ponieważ nie spełniały wymogów przeciwpożarowych. Dwóm hotelom z Tarnowskich Gór obniżono kategorię w związku z obniżeniem standardu usług, zaś w 9 przypadkach obiekty zyskały dodatkową gwiazdkę.
Wejście w życie ustawy o usługach turystycznych w 1997 roku spowodowało, że w naszym kraju kategoryzacja obiektów hotelarskich ma charakter obowiązkowy. Podobnie jest w Belgii, Holandii, Luksemburgu, Grecji, Włoszech, Hiszpanii i na Węgrzech. Są jednak kraje, w których oficjalna kategoryzacja nie jest wcale prowadzona, np. Szwecja, Norwegia, Finlandia, bądź ma ona charakter dobrowolny, np. Austria, Niemcy, Francja, Wielka Brytania.
Aby obiekt hotelarski mógł świadczyć usługi, musi spełniać określone wymagania co do wielkości, jego wyposażenia oraz zakresu świadczonych usług, ustalone dla rodzaju i kategorii, do których został zaszeregowany, jak również wymagania sanitarne, przeciwpożarowe oraz inne określone odrębnymi przepisami. W przypadku obiektów hotelarskich, kategorię oznacza się gwiazdkami lub cyframi rzymskimi i tak:
- hotele, motele i pensjonaty otrzymują od jednej do pięciu gwiazdek,
- kempingi otrzymują od jednej do czterech gwiazdek,
- domy wycieczkowe i schroniska młodzieżowe otrzymują kategorię oznaczoną cyfrą rzymską: I, II lub III.
Pokoje w najskromniejszych obiektach jednogwiazdkowych wyposażone są w pełny węzeł higieniczno-sanitarny w minimum 25% pokojach. W takim obiekcie musi być ciepła woda i ogrzewanie, czyli minimum, jakie potrzebuje mało wymagający turysta. Hotele posiadające dwie gwiazdki dysponują pokojami o trochę większym metrażu, z węzłem higieniczno-sanitarnym w minimum 50% pokojach. Goście mogą korzystać z Internetu w pokoju lub miejscu ogólnie dostępnym oraz z parkingu bądź garaży, a w cenie noclegu ujęte jest śniadanie. W miarę jak rośnie liczba gwiazdek, tym większe i dokładniej określane są wymagania stawiane hotelom. I tak w hotelach trzygwiazdkowych wszystkie pokoje muszą już mieć łazienkę z ubikacją, telewizor i telefon. Oprócz powierzchni i standardu pokoju rośnie również oferta usług dodatkowych room-service czynnych przez minimum 18 godzin.
Następne dwie kategorie to już hotele świadczące usługi na najwyższym poziomie, obowiązkowo dostosowane są do obsługi osób niepełnosprawnych. Warto tutaj jednak zaznaczyć, że hotele wszystkich kategorii muszą zapewnić niepełnosprawnym podjazdy oraz dostęp do miejsc ogólnie dostępnych w hotelu, a hotele powyżej 50 pokoi muszą posiadać jeden pokój dostosowany do potrzeb tych osób. Ewentualne odstępstwa od tych wymogów mogą dotyczyć obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków i posiadające opinię konserwatora zabytków, która nie pozwala na jego przebudowę (np. montaż windy), ponieważ naruszyłoby to zabytkową konstrukcję obiektu i jej zabytkowy charakter.
Hotele cztero i pięciogwiazdkowe proponują odwiedzającym nie tylko nocleg i wyżywienie, ale też cały pakiet uzupełniający od zespołu odnowy biologicznej, poprzez zespół sal wielofunkcyjnych (konferencyjnych, klubowych, szkoleniowych), usługę bagażową aż po fryzjera i kwiaciarnię lub dostawę kwiatów. Pokoje w takich hotelach muszą być klimatyzowane, ale zdarza się, że starsze hotele nie posiadają klimatyzacji, jednak na podstawie nowych przepisów obowiązujących od grudnia zeszłego roku mają one 2 lata na jej zainstalowanie.
Każdy przedsiębiorca przed rozpoczęciem świadczenia usług hotelarskich jest obowiązany uzyskać zaszeregowanie obiektu hotelarskiego do odpowiedniego rodzaju i kategorii. Na podstawie decyzji o zaszeregowaniu obiekt zostaje wpisywany do ewidencji obiektów hotelarskich. Ewidencje taką prowadzi marszałek województwa właściwy ze względu na miejsce położenia obiektu hotelarskiego. Wydanie decyzji zaszeregowującej obiekt hotelarski do określonego rodzaju i kategorii podlega opłacie skarbowej, natomiast dokonanie oceny spełnienia przez obiekt tych wymagań podlega opłacie administracyjnej. Na wydanie decyzji organ ma 1 miesiąc, a w przypadku spraw szczególnie skomplikowanych 2 miesiące od daty złożenia kompletnego wniosku. Przedsiębiorcy świadczący usługi hotelarskie mają również obowiązek informowania właściwego organu o okolicznościach powodujących zmianę rodzaju lub kategorii obiektu hotelarskiego oraz o zakończeniu świadczenia usług hotelarskich.
Skargi, które wpływają do Urzędu Marszałkowskiego, dotyczą przede wszystkim wyposażenia oraz zakresu świadczonych usług, które wynikają z wymogów, jakie stawiane są skategoryzowanym obiektom. Urząd Marszałkowski, choć nie dysponuje instrumentami karnymi, ma możliwość obniżenia kategorii lub skreślenia z ewidencji Marszałka Województwa Śląskiego w przypadku niespełnienia wymogów kategoryzacyjnych. W niektórych przypadkach kierowane są wnioski o przeprowadzenie kontroli do Inspekcji Handlowej, Inspekcji Sanitarnej lub Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Obiekty, które nie prowadzą jeszcze działalności i są w fazie projektowania lub budowy, mogą zwrócić się do Marszałka Województwa z wnioskiem o przyrzeczenie zaszeregowania do określonego rodzaju i kategorii (tzw. promesa), dzięki czemu mogą się posługiwać zastrzeżoną nazwą rodzajową i kategorią w celach marketingowo-handlowych. W trakcie obowiązywania promesy (maksymalnie 2 lata) przedsiębiorca nie może prowadzić działalności hotelarskiej w tym obiekcie. Obiekty, które nie posiadają decyzji Marszałka, nie mają prawa posługiwać się nazwą rodzajową zastrzeżoną.
Obiekty te muszą natomiast być zgłoszone do ewidencji tzw. „innych obiektów świadczących usługi hotelarskie”, którą prowadzi wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Muszą one spełniać minimalne wymagania co do wyposażenia.
