Rak piersi jest nowotworem złośliwym powstającym z komórek gruczołu piersiowego, dającym przerzuty do węzłów chłonnych i organów wewnętrznych. Ten rodzaj raka jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet. Biorąc pod uwagę liczbę zgonów wśród Polek cierpiących na nowotwory złośliwe – rak piersi plasuje się w rankingu najgroźniejszych nowotworów na drugim miejscu zaraz po raku płuc (najczęściej umierają kobiety między 50 a 70 rokiem życia). Rak jest praktycznie całkowicie wyleczalny w stadium przedinwazyjnym. Nawet stadium inwazyjne daje szanse na dojście do zdrowia, jeśli nie doszło jeszcze do powstania przerzutów do węzłów chłonnych.
Jakie czynniki zwiększają ryzyko zachorowania?
1) Większość zachorowań dotyczy kobiet po 50 roku życia.
2) Około 10% przypadków raka piersi ma charakter dziedziczny. Im więcej krewnych pierwszego stopnia (matka, siostra) cierpiało na ten nowotwór, tym większe niebezpieczeństwo rozwoju raka. Mutacja genów BRCA1 i BRCA2 jest przyczyną wysokiej skłonności do dziedziczenia raka piersi. U kobiet z mutacją wymienionych genów ryzyko pojawienia się nowotworu gruczołu piersiowego wynosi 80%. Rak u takich kobiet charakteryzuje się dużą złośliwością, więc istotne jest jego wczesne zdiagnozowanie.
3) Wczesny wiek pierwszej i późny wiek ostatniej miesiączki (powyżej 55 roku życia) również zwiększa niebezpieczeństwo rozwoju raka.
4) Kobiety, które nie rodziły dzieci oraz kobiety, które urodziły pierwsze dziecko po 30 roku życia są obarczone większym ryzykiem zachorowania niż osoby, które przebyły donoszoną ciążę wcześniej.
5) Stosowanie hormonalnej terapii zastępczej podnosi ryzyko zachorowania na nowotwór piersi o 6%, natomiast długotrwałe zażywanie preparatów hormonalnych (ponad 10 lat) zwiększa to ryzyko do 30%.
Objawy:
W stadium początkowym rak piersi nie daje objawów. Pierwszym niepokojącym symptomem bywa niebolesny guzek umiejscowiony w górnej bocznej części piersi (35% przypadków). Inne objawy to: świąd lub pieczenie brodawki, niewielkie pogrubienie i zaczerwienienie skóry, asymetria sutków, zmiana wielkości lub kształtu piersi, poszerzenie żył skóry na piersiach. Gdy nowotwór rozwija się, dochodzi do powiększenia pachowych węzłów chłonnych po stronie chorej piersi, a następnie daje się zauważyć rozrost węzłów szyjno-nadobojczykowych.
Profilaktyka wtórna
Samobadanie piersi pozwala na wykrycie guza o średnicy ponad 1 cm. Niestety samodzielne odnalezienie guza zlokalizowanego w głębszych częściach piersi, przy ścianie klatki piersiowej nie jest możliwe.
W celu wczesnego wykrycia zmian w piersiach zaleca się objęcie profilaktycznymi badaniami mammograficznymi kobiety w wieku 50-69 lat i powtarzanie takiego badania co 2-3 lata. Mammografia nie powinna być wykonywana u młodszych kobiet, z uwagi na budowę gruczołu piersiowego w tej grupie wiekowej.
Kobiety z grupy wysokiego ryzyka, czyli te osoby, u których wykryto mutacje genów BRCA oraz w wywiadzie rodzinnym stwierdzono występowanie nowotworów piersi lub jajnika, muszą być pod kontrolą onkologa. Kobiety takie powinny raz w miesiącu samodzielnie badać piersi oraz 2 razy w roku poddawać się badaniu wykonanemu przez ginekologa/onkologa.
Kiedy należy rozważyć dokonanie amputacji piersi?
Amputacja wykonywana jest przy zaawansowanych postaciach raka, gdy zmiany w piersi mają więcej niż 3 cm oraz wtedy, gdy w całym gruczole piersiowym rozsiane są zmiany nowotworowe i jedynie odjęcie całej piersi daje możliwość ich usunięcia.
