Rak płuc jest nowotworem źle rokującym z powodu jego dużej złośliwości i zbyt późnego wykrywania. Najwięcej zachorowań występuje u ludzi w wieku około 60-70 roku życia. 90% przypadków tej choroby spowodowane jest narażeniem na dym tytoniowy, który zawiera ponad 3000 rakotwórczych substancji, w tym metale ciężkie np. ołów, kadm. W skład dymu papierosowego wchodzą też toksyczne gazy, czyli tlenek węgla, amoniak, cyjanowodów. Istotny jest fakt, że płuca dochodzą do stanu sprzed nałogu tytoniowego około 15 lat. Bierni palacze, czyli osoby mieszkające lub pracujące w zanieczyszczonym powietrzu też stają się potencjalnymi ofiarami raka płuc. Narażenie zawodowe na niebezpieczne substancje (np. azbest, chrom, radon) również przyczynia się do rozwoju nowotworu.
Rak płuc u większości chorych nie daje objawów. Ból czuje około 12% pacjentów. Czas rozwoju nowotworu w fazie bezobjawowej, to około 3 lat dla raka drobnokomórkowego, 8 lat dla raka płaskonabłonkowego, 15 lat dla raka gruczołowego. W momencie osiągnięcia przez guz wielkości widocznej na zdjęciu radiologicznym, przebieg choroby następuje szybko i doprowadza do śmierci w ciągu roku. Wczesne wykrycie nowotworu pozwala na chirurgiczne wycięcie chorych tkanek zanim dojdzie do przerzutów. Niestety symptomy są pospolite i typowe też dla innych schorzeń, dlatego diagnostyka raka płuc jest trudna.
Jakie objawy powinny niepokoić:
– kaszel
Najczęściej występującym objawem jest kaszel i odkrztuszanie wydzieliny. Zmiana charakteru kaszlu jest powodem do wizyty u lekarza. Kaszel z towarzyszącym krwiopluciem wskazuje na zaawansowaną postać raka.
– permanentne znużenie i obniżenie masy ciała
Nagła i szybko postępująca utrata kilogramów wraz ze stałym uczuciem zmęczenia wymaga diagnozy.
– często nawracające infekcje dolnych dróg oddechowych
Infekcje mogą być spowodowane guzem naciekającym na oskrzela.
– ból w klatce piersiowej
Gdy rak zajmuje ściany klatki piersiowej, żebra lub kręgosłup, osoba chora czuje silny ból. Nowotwór umiejscowiony na szczycie płatów płuc to guz Pancoasta, który wywołuje bóle w okolicy barków. Jeśli guz rozwija się u szczytu jednego płuca, może doprowadzić do uszkodzenia nerwów docierających do twarzy.
– duszności i świszczący oddech
Duszności spowodowane są guzem rosnącym w okolicy oskrzeli lub uciskiem spowodowanym wysiękiem opłucnej. Świszczący oddech jest skutkiem zwężenia jednego z głównych oskrzeli bądź tchawicy za sprawą powiększającego się guza.
– zespół żyły głównej górnej
Ponad 80% przypadków utrudnienia lub zamknięcia przepływu krwi przez żyłę główną górną powoduje rak w obrębie klatki piersiowej. Symptomem spośród zespołu objawów wskazującym na raka płuc jest obrzęk twarzy i szyi, zaczerwienie skóry twarzy, duszności.
Czasami dochodzi do sytuacji, gdy pacjent nie odczuwa dolegliwości związanych z rakiem płuc, ale dokuczają mu objawy spowodowane przez przerzuty.
– przerzuty do kości – złamania patologiczne, bóle
– przerzuty do wątroby – żółtaczka, bóle brzucha, nudności
– przerzuty do mózgu – zaburzenia równowagi i czucia, bóle głowy
Profilaktyka pierwotna
Działania polegające za zapobieganiu rozwojowi raka płuc skupiają się na zwalczeniu nikotynizmu i narażenia na palenie bierne w pracy i w miejscach publicznych. Seniorzy, którzy palą papierosy powinni zrezygnować z nałogu. U palaczy ryzyko pojawiania się raka płuc jest 20 razy większe niż u osób niepalących. Niebezpieczeństwo wystąpienia nowotworu rośnie wraz z liczbą wypalanych papierosów w ciągu doby oraz z czasem trwania nałogu.
