Leczenie onkologiczne stanowi znaczące wyzwanie, zarówno fizyczne jak i emocjonalne, co podkreśla potrzebę starannie skonstruowanej opieki, w tym rehabilitacji onkologicznej. Kluczową rolę w tej opiece pełni rehabilitacja, która nie tylko pomaga przywrócić sprawność fizyczną pacjentom, ale także oferuje wsparcie psychologiczne, pozwalając im lepiej radzić sobie z trudnościami wynikającymi z diagnozy i intensywnego leczenia.
Obciążenie, jakie leczenie nowotworowe wprowadza do życia pacjentów, podkreśla znaczenie wprowadzenia rehabilitacji onkologicznej w odpowiednim momencie w ramach kompleksowego podejścia do opieki onkologicznej. Niezbędne jest, aby rehabilitacja była integralnym elementem terapii na każdym jej etapie, charakteryzując się multidyscyplinarnym podejściem. Ważne jest rozumienie i oferowanie specjalistycznej opieki już od momentu diagnozy, uwzględniając stres i perspektywę długotrwałego leczenia, z jakimi musi się zmierzyć pacjent.
Rehabilitacja często skupia się na kobietach po mastektomii, usunięciu narządów rodnych, na osobach po terapii czerniaka, jak również na mężczyznach po leczeniu raka prostaty. Te specyficzne rodzaje leczenia związane są z ryzykiem obrzęku limfatycznego, co stanowi jeden z głównych wyzwań w rehabilitacji. Obrzęk, początkowo niezauważalny, może powodować uczucie ciężkości i dyskomfort, a z biegiem czasu stawać się coraz bardziej bolesny, co z kolei może doprowadzić do wrażliwości skóry i trudności w gojeniu się ran.
Konsekwencjami leczenia nowotworowego mogą być zaburzenia ruchowe, w tym ograniczenia w stawach blisko obszaru operowanego lub naświetlanego, a także problemy z elastycznością blizn i osłabienie siły mięśniowej. Problemy takie jak przykurcze mięśniowe, zaburzenia czucia i ból mogą wynikać z nieprawidłowej ziarniny bliznowatej, dlatego praca z bliznami jest kluczowa dla poprawy ich wyglądu, elastyczności i ruchomości.
Rehabilitacja onkologiczna powinna towarzyszyć pacjentowi na każdym etapie leczenia – od momentu diagnozy, przez operację, aż do okresu rekonwalescencji. Istotne jest, aby już na początku poinformować i edukować pacjenta o skutkach leczenia, a także o ważności współpracy z lekarzem, fizjoterapeutą i psychologiem. Rehabilitacja po operacji skupia się na przywróceniu funkcji oraz nauczeniu pacjenta zachowań i nawyków wspierających proces leczenia.
Indywidualne ograniczenia w fizjoterapii mogą wynikać z etapu leczenia, w którym znajduje się pacjent. Na przykład, masaż jest przeciwwskazany dla pacjentów w trakcie radioterapii okolicy klatki piersiowej po mastektomii. Ważnym elementem jest również edukacja pacjentów w zakresie automasażu jako profilaktyki przeciwobrzękowej oraz doboru odpowiedniej odzieży kompresyjnej.
Wszelkie interwencje rehabilitacyjne powinny być konsultowane z lekarzem prowadzącym i dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta. Celem rehabilitacji jest poprawa ogólnej kondycji i funkcji życiowych pacjenta, a także jak najszybszy powrót do pełnego zdrowia.
Fizjoterapeuci stosują różnorodne metody, w tym ćwiczenia, terapię manualną blizn oraz techniki zwiększania elastyczności tkanek, by zmniejszyć ból i poprawić jakość życia pacjentów. Wczesne wdrożenie rehabilitacji może znacząco przyczynić się do poprawy dobrostanu pacjentów.
