Retinopatia cukrzycowa powstaje na skutek cukrzycy, zwłaszcza tej nieustabilizowanej trwającej kilka lat. Osoby starsze, które cierpią od wielu lat z powodu podwyższonego poziom cukru we krwi są szczególnie narażone na uszkodzenie narządu wzroku, co objawia się zaburzeniami w funkcjonowaniu naczyń krwionośnych odżywiających oko. Seniorzy powinni pamiętać o regularnych wizytach u okulisty, minimum raz w roku. Wysokie stężenie glukozy we krwi wraz z podwyższonym ciśnieniem krwi powoduje pogrubienie błony gałki ocznej, w następstwie tego stanu dochodzi do zmniejszenia przepływu płynu z wnętrza siatkówki i na zewnątrz. Zaczynają tworzyć się nowe naczynia krwionośne, które są kruche i delikatne.
Retinopatia jest bezbolesna, ale niebezpieczna, bo prowadzi nawet do utraty wzroku. Nowopowstałe naczynia krwionośne są nieszczelne i krwawią do wnętrza ciała szklistego. Krwawienie ujawnia się pod postacią ciemnej plamki w oku, która uniemożliwia prawidłowe widzenie. Krew może zostać wchłonięta po kilku tygodniach i pacjent odzyska wzrok. Wyciek krwi do ciała szklistego może skutkować powstaniem nowych naczyń włosowatych, które ściskają i odciągają siatkówkę, co prowadzi do jej odwarstwienia. Taki stan jest trudny do wyleczenia i utrata wzroku bywa nieodwracalna. Równie niebezpieczne jest tworzenie się tkanki bliznowatej na dnie oka, przez co dochodzi do przemieszczenia części gałki ocznej. Objawem retinopatii jest: zaburzona ostrość widzenia, słabe widzenie w półmroku, problem z przystosowaniem się do jasnego światła po wyjściu z zaciemnionego pomieszczenia.
Czynniki ryzyka dla retinopatii cukrzycowej:
– czas trwania cukrzycy (im dłużej pacjent leczy się z jej powodu, tym większe jest zagrożenie dla wzroku)
– hiperglikemia (pojawienie się niekontrolowanych wzrostów poziomu cukru we krwi)
– wysoki poziom cholesterolu i trójglicerydów w organizmie
– współwystępowanie nadciśnienia tętniczego
Rodzaje choroby:
- Retinopatia nieproliferacyjna o przebiegu bezobjawowym
- Retinopatia przedproliferacyjna, w której pojawiają się pierwsze objawy, czyli krwawienie naczyń krwionośnych i obrzęk.
- Retinopatia proliferacyjna doprowadzająca nawet do utraty widzenia. W plamce oka pojawiają się zmiany, które blokują dopływ światła.
Jak leczy się retinopatię cukrzycową?
Leczenie laserowe (fotokoagulacja) przeprowadza się w przypadku typu proliferacyjnego choroby. Laser niszczy nieprawidłowe naczynia krwionośne otaczające siatkówkę, aby zakończyć ich dalszy rozrost. Zabieg ten może jedynie zapobiec dalszej utracie wzroku, ale nie cofnie już powstałego uszkodzenia widzenia. Odwarstwienie siatkówki oraz krwawienia do ciała szklistego leczone jest za pomocą witrektomii.
Jak chronić się przed powikłaniami cukrzycy?
Trzeba stale kontrolować poziom glukozy we krwi, aby mieścił się w zakresie 90-130 mg/dl na czczo i 180 mg/dl dwie godziny po posiłku. U osób cierpiących na cukrzycę i mających podwyższony poziom cukru we krwi, ryzyko retinopatii wzrasta ośmiokrotnie. Diabetolog ustala właściwy poziom glukozy we krwi, który zależy od stanu zdrowia seniora i innych czynników ryzyka. Istotne jest niedopuszczenie do wystąpienia nadwagi i otyłości. Należy zapamiętać, że palenie papierosów jest szkodliwe zwłaszcza dla cukrzyków, gdyż dochodzi do zwężenia naczyń krwionośnych. Alkohol sprzyja zwiększeniu ciśnienia tętniczego, więc należy z niego zrezygnować w miarę możliwości. Codzienna aktywność fizyczna, prowadzi do obniżenia ciśnienia tętniczego oraz sprzyja aktywizacji insuliny. Nawet zrzucenie kilku kilogramów nadwagi znacząco obniża ryzyko rozwoju zmian w narządzie wzroku.
