Na błonie śluzowej języka znajdują się kubki smakowe unerwiane przez miliony zakończeń nerwowych, których jest najwięcej na koniuszku i brzegach języka. Język, jak każda część ciała narażony jest na zmiany chorobowe, które mogą być szczególnie dokuczliwe w przypadku seniorów.
Przy pielęgnacji seniora nie należy lekceważyć jamy ustnej. Zmiany na języku są typowymi objawami niedokrwistości złośliwej (niedobór witaminy B12), grzybicy, zakażenia lub alergii. Wygląd języka może sygnalizować zmiany w całym organizmie:
• język blady i wygładzony – przy niedokrwistości wynikającej z niedoboru żelaza;
• obrzęk na języku oraz stany zapalne mogą być spowodowane zakażeniem wirusa opryszczki lub bakteryjnym;
• biały nalot na brzegach języka (pleśniawki) wynikają z infekcji grzybiczej;
• owrzodzenia lub pęknięcia mogą wynikać z nadgryzienia języka;
• plamki, guzki lub narośle – możemy mieć do czynienia z nowotworem jamy ustnej.
Osoby w starszym wieku często borykają się z suchością jamy ustnej, niestrawnością, trudnościami w przełykaniu pokarmów. Wszystkie te niedogodności utrudniają spożywanie posiłków, a seniorowi może zdarzyć się nadgryzienie języka. Problem wydaje się niegroźny, jednak ból może znacznie osłabić seniora i dodatkowo utrudnić przyjmowanie pokarmów, co zagraża odwodnieniem. Ponadto język może ulec uszkodzeniu np. przez złamany ząb, niedopasowaną protezę, zbyt gorący napój lub ostrą przyprawę.
Przy niedokrwistości konieczne jest leczenie uzupełniające niedobory w organizmie. Natomiast przy infekcjach lekarz przepisze odpowiednie środki lecznicze – antybiotyki lub preparaty przeciwgrzybicze. U seniorów ze skłonnością do infekcji można zapobiegawczo stosować płyn do płukania ust o działaniu odkażającym. Warto podawać seniorowi zieloną herbatę lub herbatkę z szałwii. Mają one działanie odkażające oraz przyśpieszają gojenie. Należy unikać ostrych przypraw, gorących pokarmów i płynów oraz palenia tytoniu i spożywania alkoholu.
Należy udać się do lekarza, gdy pęknięcie języka lub inne zmiany nie goją się po upływie dwóch tygodni. Pamiętajmy, że rak jamy ustnej występuje najczęściej na brzegach języka lub pod nim. Wszelkie zaobserwowane zmiany, guzki, narośle, zaczerwienione plamki lub białe naloty wymagają konsultacji z lekarzem. Zwracajmy również uwagę, gdy senior często wysuwa język, wykonuje ruchy żujące bądź przygryza język.
