Smog i jego wpływ na zdrowie człowieka

Czym jest smog?
Smog to zanieczyszczenie powietrza powstające na skutek kumulacji toksycznych związków chemicznych i pyłów zawieszonych. Zjawisko to obserwujemy najczęściej podczas niskich temperatur i wysokiej wilgotności powietrza, gdy związki chemiczne i pyły mieszają się z parą wodną.
W dużych miastach do zanieczyszczenia powietrza przyczynia się ruch samochodowy. Na obrzeżach miasta ogrzewanie domów przy użyciu węgla i pyłu węglowego skutkuje uwalnianiem się do powietrza szkodliwych związków, głównie benzopirenu. Elektrociepłownie węglowe w mniejszym stopniu odpowiadają za zanieczyszczenie środowiska, gdyż muszą one skrupulatnie kontrolować ilość toksycznych związków uwalnianych do atmosfery. Za niestosowanie się do wytycznych nakładane są wysokie kary. Głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza pozostają piece dolnego spalania użytkowane w prywatnych domach jednorodzinnych. Problemem jest fakt, iż nadal nie istnieją regulacje prawne pozwalające służbom zajmującym się ochroną środowiska na reagowanie adekwatne do skali zanieczyszczenia środowiska przez prywatne osoby. W Polsce istnieje zbyt mało stacji pomiarowych, aby skutecznie kontrolować stan powietrza. Skutecznym rozwiązaniem na pewno okazałoby się inwestowanie w ruchome stacje pomiarowe, czyli tzw. drony monitorujące skład dymów uwalniających się z kominów.
Rodzaje cząsteczek zawieszonych i ich wpływ na zdrowie
Cząsteczki nie przekraczające 10 mikrometrów (PM10) osadzają się w górnych drogach oddechowych wywołując stany zapalne. Cząsteczki o średnicy do 2,5 mikrometra (PM2,5) wnikają do dolnych dróg oddechowych, czyli do oskrzelików, powodując duszności i napady kaszlu. Wyróżniamy też pyły PM0,1, które przenikają do krwiobiegu skutkując bólami głowy i wpływając niekorzystnie na funkcjonowanie układu nerwowego.
Układ oddechowy a stan powietrza
Zanieczyszczone powietrze powoduje, iż układ odpornościowy reaguje nadwrażliwością na związki, które nie powinny prowadzić do wystąpienia alergii. Wiele osób w Polsce cierpi na alergie górnych dróg oddechowych, a powietrze skażone toksycznymi substancjami pogarsza dodatkowo stany zapalne śluzówek, co predysponuje do wystąpienia u takich pacjentów bólów głowy i przewlekłego kataru. W przypadku astmatyków zanieczyszczone powietrze sprzyja pojawianiu się duszności i gwałtownych napadów kaszlu.
Alergie pokarmowe
Toksyny zawarte w powietrzu przemieszczają się do gleby, zatruwając warzywa, owoce i zboża. Śluzówka nosa stanowi filtr, który zatrzymuje związki zawarte w powietrzu. Następnie substancje te przemieszczają się w stronę gardła, co jest procesem fizjologicznym, ale prowadzi do połykania toksyn. W opisany sposób szkodliwe związki trafiają do układu pokarmowego zatruwając go oraz uwrażliwiając na działanie innych alergenów.
Jak ograniczyć wpływ zanieczyszczonego środowiska na nasz organizm?
Warto stosować oczyszczacze powietrza w domach, a wychodząc na zewnątrz można wyposażyć się w maseczkę antysmogową z filtrem HEPA. Pamiętajmy, aby nie otwierać okien i nie wychodzić z domu, ani tym bardziej nie uprawiać sportu na wolnej przestrzeni, gdy w powietrzu występuje duże natężenie szkodliwych pyłów.