Śmierć członka rodziny powoduje wiele zmian w życiu osób mu najbliższych. Często są to okoliczności niespodziewane, które nie dają najbliższym możliwości do zaplanowania nadchodzących zmian. Mając na uwadze ten szczególny okres ustawodawca zapewnił najbliższym spadkodawcy uprawnienie do mieszkania.
Zgodnie z kodeksem cywilnym małżonek i inne osoby bliskie spadkodawcy, które mieszkały z nim do dnia jego śmierci, są uprawnieni do korzystania w ciągu 3 miesięcy od otwarcia spadku (tj. od daty śmierci spadkodawcy) z mieszkania oraz urządzeń domowych w dotychczasowym zakresie. Jest to okres czasu, kiedy spadkobiercy będą mieli możliwość dopilnowania spraw związanych z pogrzebem spadkodawcy oraz uporządkowaniem wszelkich spraw urzędowych, jak również czas na opuszczenie dotychczasowego miejsca zamieszkania i znalezienia innego lokum.
Uprawnienie do mieszkania jest nadawane automatycznie, nie trzeba go nigdzie zgłaszać. Termin 3 miesięcy liczymy od dnia śmierci spadkodawcy, termin ten jest sztywny i nie ma możliwości jego przedłużenia.
Pamiętaj, że prawo do mieszkania nie jest uzależnione od podstawy prawnej do lokalu, którą legitymował się spadkodawca. Może to być zarówno umowa najmu mieszkania spółdzielczego lub prawo to może wynikać z wykonywania służebności osobistej mieszkania.
Ustawodawca wskazuje, że uprawnienie do mieszkania przysługuje „małżonkowi i innym osobom bliskim spadkodawcy, które mieszkały z nim do dnia jego śmierci”. Oznacza to, że do kręgu osób uprawnionych należy również zaliczyć nie tylko krewnych i rodzinę w potocznym znaczeniu ale również wychowanka czy też konkubinę. Jednak wszystkie te osoby muszą spełniać warunek wspólnego zamieszkiwania, który nie może polegać jedynie na sporadycznym zamieszkiwaniu. Ważne że, ustawodawca nie wymaga, aby spadkodawca i osoby zamieszkujące prowadziły wspólne gospodarstwo domowe.
Uprawnienie do mieszkania jest skuteczne wobec wszystkich (np. spadkobierców, zapisobierców, właścicieli mieszkania, spółdzielni mieszkaniowej itp.), którzy mają obowiązek respektować prawo do mieszkania. Nawet sam spadkodawca nie może w testamencie wyłączyć, czy też ograniczyć tego prawa.
Należy pamiętać, że po upływie 3 miesięcznego terminu właściciel lokalu może wnieść sprawę o eksmisję, która zostanie przeprowadzona w sądzie i może skutkować sądowym nakazem opróżnienia lokalu. Osoby korzystające z przysługujących im praw mają obowiązek regulować wszelkie należności wynikające z zamieszkiwania w lokalu.
Oczywiście uprawnienie do mieszkania dotyczy sytuacji w której spadkodawca jako jedyny posiadał tytuł prawny do lokalu. Jeżeli żona lub inne osoby są uprawnione do przebywania w lokalu to przedmiotowy artykuł nie znajdzie zastosowania. Również w przypadku, gdy po śmierci spadkodawcy osoby z nim zamieszkujące „wejdą w jego prawa” np. poprzez zawarcie we własnym imieniu umowy, to również przedmiotowy przepis nie znajdzie zastosowania.
