Zespół metaboliczny charakteryzuje się występowaniem minimum trzech z następujących składowych:
– stężenie cholesterolu HDL w surowicy < 40 mg/dl u mężczyzn i < 50 mg/dl u kobiet
– stężenie triacylogliceroli w surowicy ≥ 150 mg/dl
– obwód talii ≥ 94 cm u mężczyzn i ≥ 80 cm u kobiet
– ciśnienie tętnicze krwi ≥ 130/85 mm Hg
– stężenie glukozy w osoczu na czczo > 100 mg/dl lub zdiagnozowana cukrzyca typu 2
Nadwaga i otyłość sprzyjają występowaniu zespołu metabolicznego, dlatego warto dbać o utrzymanie właściwej masy ciała, by uniknąć zaburzeń w funkcjonowaniu układu sercowo-naczyniowego oraz zapobiec rozwojowi nowotworów. Dietą, która pomaga zachować umiar w spożyciu tłuszczów nasyconych, cholesterolu i cukrów prostych, jest dieta śródziemnomorska.
Wspomniana dieta opiera się na produktach pochodzenia roślinnego, a tłuszcze pokrywają od 30 do 40% zapotrzebowania energetycznego organizmu. Jadłospis zawiera głównie warzywa, owoce, rośliny strączkowe, zboża, orzechy i oliwę z oliwek. Mieszkańcy okolic basenu Morza Śródziemnego spożywają około 4-5 ryb w tygodniu, wysoka jest również podaż ziemniaków, orzechów i oliwek. Mięso czerwone konsumowane jest dużo rzadziej niż w Polsce, bowiem ilość porcji wynosi nie więcej niż 4-5 w miesiącu. Duża podaż niskotłuszczowych produktów mlecznych oraz warzyw i owoców skutkuje obniżeniem ryzyka rozwoju nadciśnienia tętniczego. Warto wspomnieć o umiarkowanych ilościach czerwonego wina wypijanych przez mieszkańców powyższego rejonu.
Dlaczego dieta śródziemnomorska powinna być stosowana w ramach prewencji chorób sercowo-naczyniowych?
Spożycie ryb powoduje zwiększone dostarczanie do organizmu wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6. Kwasy EPA i DHA z oleju rybiego pomagają zmniejszać ryzyko powstawania zakrzepów i wpływają na poprawę funkcjonowania ścian naczyń krwionośnych. Nie wyjaśniono dokładnie, na czym polega redukcja stanu zapalnego u osób stosujących dietę śródziemnomorską. Być może zależy to od dostarczania dużych ilości błonnika i przeciwutleniaczy, co pozwala na zintensyfikowane „wymiatanie” wolnych rodników tlenowych z ustroju. Wspomniane wolne rodniki predysponują do wystąpienia mutacji w prawidłowo funkcjonujących komórkach, co może wywołać rozpoczęcie procesów rakotwórczych. W omawianej diecie pojawia się dużo produktów pełnoziarnistych, które mają związek z obniżeniem stężenia substancji prozapalnych w ustroju. Dla odmiany – produkty powstałe na bazie zbóż oczyszczonych predysponują do powstania stanu zapalnego poprzez pobudzanie wydzielania insuliny, czyli hormonu indukującego procesy zapalne.
Wzbogacenie jadłospisu o orzechy, zwłaszcza włoskie, powoduje dostarczenie do organizmu wartościowych kwasów tłuszczowych o właściwościach przeciwmiażdżycowych i hipotensyjnych (obniżających ciśnienie tętnicze). Rola diety śródziemnomorskiej u osób otyłych
W przypadku osób otyłych dieta śródziemnomorska pomaga zwiększyć i wydłużyć uczucie sytości przez wzgląd na dużą zawartość błonnika pokarmowego w warzywach, owocach i roślinach strączkowych. Pokarmy bogatobłonnikowe wymagają dokładnego żucia i rozdrabniania, co przyspiesza pojawianie się wspomnianego uczucia sytości w specjalnym ośrodku zlokalizowanym w podwzgórzu. Dłuższe przeżuwanie pokarmu wzmaga produkcję śliny i kwasu żołądkowego, co pociąga za sobą rozciąganie ściany żołądka (pobudzenie receptorów w żołądku przez jego rozciąganie zwiększa uczucie sytości). Wino a insulina
Rozważne picie wina wytrawnego, szczególnie czerwonego, zwiększa wrażliwość tkanek na działanie insuliny i pełni funkcję prewencyjną u osób, u których wykazano zbyt wysokie stężenie glukozy na czczo.
