Za życia spadkodawcy spadkobierca może zrzec się dziedziczenia. Zrzeczenie się dziedziczenia następuje na podstawie umowy spadkobiercy ze spadkodawcą, która jest wyjątkiem, gdyż umowy o spadek po osobie żyjącej są z reguły nieważne.
Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia powinna zostać zawarta przed notariuszem w formie aktu notarialnego. Inna forma umowy np. zwykła forma pisemna lub umowa ustna, są nieważne i nie wywołują skutków prawnych. Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia może zostać podpisana jedynie za życia spadkodawcy. Jej podpisanie może nastąpić przez pełnomocnika upoważnionego do dokonania czynności tego rodzaju tj. posiadającego pełnomocnictwo szczególne do podpisania umowy o zrzeczenie się dziedziczenia.
Przedmiotem umowy o zrzeczenie się dziedziczenia jest prawo do dziedziczenia ustawowego. Nie można podpisać umowy, która obejmowałaby również dziedziczenie testamentowe. Skutki prawne umowy o zrzeczenie się dziedziczenia następują w momencie otwarcia spadku. Osobę, która jest stroną umowy traktuje się tak, jakby nie dożyła otwarcia spadku.
Umowa o zrzeczenia się dziedziczenia obejmuje również zstępnych zrzekającego się chyba, że umówiono się inaczej. W takim przypadku również zstępni traktowani są tak jakby nie dożyli otwarcia spadku. Strony umowy muszą zawrzeć postanowienie, że zrzeczenie się dziedziczenia nie będzie dotyczyło dzieci ewentualnego spadkobiercy. Należy pamiętać, że w przypadku zstępnych spadkobiercy (tj. dzieci, wnuków) nie mają oni wpływu na skutki czynności, gdyż ich zgoda nie jest potrzebna do ważności czynności prawnej. Zrzeczenie się dziedziczenia dotyczy zstępnych żyjących w chwili zawarcia umowy o zrzeczenie się dziedziczenia, jak również zstępnych, którzy narodzili się dopiero po jej podpisaniu.
Dopóki spadkodawca żyje, to strony mogą odwołać umowę o zrzeczenie się dziedziczenia. Odwołanie powinno zostać dokonane w tej samej formie, co umowa właściwa tj. w formie aktu notarialnego.
Ważne! Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia powoduje również, że ewentualny spadkobierca utraci prawo do dochodzenia zachowku.
