Zwiększenie samodzielności i elastyczności struktur organizacyjnych, usprawnienie organizowania zadań, które gminy, powiaty i województwa wykonują na rzecz obywateli, a także nowe struktury kooperacji – to najważniejsze rozwiązania zawarte w projekcie nowelizacji ustawy o samorządzie gminnym, który przyjął rząd.
Możliwość łączenia się gmin i powiatów oznacza mniejsze koszty działalności oraz wyższy standard zaplecza kadrowego małych samorządów lokalnych. To szansa na lepszą jakość życia mieszkańców.
Zachętą dla procesu łączenia jednostek samorządu terytorialnego w podmioty większe i silniejsze na czas pierwszej kadencji, jest zwiększenie liczby radnych rady nowej jednostki. W skład rady gminy – powstałej w wyniku połączenia dwóch lub więcej gmin – w pierwszej kadencji wejdą radni w liczbie: 21 w gminach do 20.000 mieszkańców; 23 w gminach do 50.000 mieszkańców; 25 w gminach do 100.000 mieszkańców oraz po trzech na każde dalsze rozpoczęte 100.000 mieszkańców, nie więcej jednak niż 48.
Nowo powstałe związki międzygminne, powiatowe i powiatowo-gminne będą mogły skorzystać z uproszczonej i skróconej procedury zmiany statutu związku międzygminnego oraz jego likwidacji. Mechanizm funkcjonowania związku powiatowo-gminnego będzie analogiczny do istniejących rozwiązań dotyczących związków międzygminnych oraz związków powiatów. Np. związek tworzony przez powiat oraz np. 2/3 gmin z jego terenu będzie realizował zadania zarówno powiatowe, jak i gminne. Tworzenie przez gminy i powiaty związków powiatowo-gminnych zapowiadano w „Białej księdze obszarów metropolitalnych”.
Gminy i powiaty będą mogły skorzystać z możliwości wspólnej obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjnej (centra usług), co zmniejszy koszty działalności oraz podniesie jakość wykonywanych usług.
Przyjęte rozwiązania umożliwią także łączenie różnych jednostek organizacyjnych pomocy społecznej oraz jednostek organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego powołanych do wykonywania zadań, określonych w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w danej jednostce samorządu terytorialnego w jedną jednostkę.
