Wielu ludzi sądzi, że astma dotyka tylko młodych ludzi, dlatego łatwo przeoczyć objawy tej choroby, która swój początek może mieć w każdym wieku. Astma u ludzi starszych ma cięższy przebieg, częściej pojawiają się zaostrzenia. Pacjenci są zmuszeni do zażywania większej ilości leków i częściej umierają z powodu astmy w stosunku do chorych w młodszym wieku. Szczyt zapadalności na to schorzenie przypada na wiek dziecięcy, następnie zmniejsza się i kolejny szczyt pojawia się po 70 roku życia. Seniorzy cierpiący na astmę reprezentują dwie grupy pacjentów: pierwsza to osoby borykające się z chorobą od dzieciństwa, a druga grupa to osoby z niedawno zdiagnozowanym schorzeniem. Niektóre choroby mają objawy podobne do objawów astmy np. przewlekle zapalenie oskrzeli, przewlekła niewydolność serca, choroba refluksowa przełyku. Przebieg schorzenia i dalsze rokowania zależą od funkcji płuc, poziomu nadreaktywności oskrzeli, stosowanych leków i współistniejących chorób.
Zmiany jakie możemy wyróżnić w przebiegu fizjologicznego starzenia się układu oddechowego to:
– zmniejszenie się liczby włókien elastycznych, wzrost liczby włókien kolagenowych
– spadek siły i wytrzymałości mięśni oddechowych
– usztywnienia ściany klatki piersiowej na skutek wapnienia chrząstek żebrowych i połączeń żebrowo-kręgowych oraz zmniejszenia przestrzeni międzyżebrowych
W wyniku zmian w układzie oddechowym u osób strszych pojawia się tendencja do zbyt wczesnego zamykania się oskrzelików w czasie wydechu i blokady wypływu powietrza z płuc. Jest to tak zwana pułapka powietrzna, której występowanie u seniorów podczas ataku astmy oskrzelowej potęguje pracę mięśni oddechowych i nasila uczucie duszności. Pułapka podnosi prawdopodobieństwo pojawienia się nadreaktywności oskrzeli, czyli nadmiernej reakcji skurczowej dróg oddechowych wywołanej bodźcem stymulującym. Poza astmą do nadreaktywności dochodzi w: przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc, lewokomorowej niewydolności serca.
Jakie symptomy wskazują na astmę?
– powtarzające się epizody uczucia braku tchu
– ucisk w klatce piersiowej
– kaszel lub świst pojawiający się w nocy lub nad ranem
Jednak zdiagnozowanie astmy u osoby starszej jest trudniejsze niż u młodego człowieka. Fizjologiczne procesy starzenia się układu oddechowego i współwystępujące choroby mogą skutkować dusznościami o podobnym charakterze, jak w przypadku astmy. Symptomy choroby mogą być mylnie rozpoznawane jako naturalna konsekwencja pogarszania się czynności układu oddechowego wraz z wiekiem. Zaburzenia towarzyszące demencji mogą utrudnić rozmowę pacjenta z lekarzem i uniemożliwić wykonanie koniecznych do postawienia diagnozy badań. U osób w podeszłym wieku długo borykających się z astmą, na skutek działania dodatkowych czynników szkodliwych (palenie papierosów, zanieczyszczenie środowiska) proces zapalny w drogach oddechowych może świadczyć tak samo o astmie, jak o przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc. W obu chorobach mamy do czynienia z ograniczeniem przepływu powietrza przez płuca, ale schorzenia te mają odmienne sposoby leczenia.
Leczenie astmy:
U seniorów rośnie ryzyko pojawienia się działań ubocznych terapii leczniczej, głównie ze względu na zażywanie wielu rodzajów leków jednocześnie. Istotne jest wytłumaczenie pacjentowi sposobu przyjmowania medykamentów, prezentacja działania inhalatorów. Przez wzgląd na kłopoty z pamięcią i rozumieniem natłoku nowych informacji, szkolenie z instrukcji obsługi inhalatora oraz sposobu zapobiegania napadom astmy, powinno być przeprowadzone również dla rodziny i opiekunów chorego seniora.
