Chmiel zwyczajny (Humulus lupulus) i jego oddziaływanie na organizm człowieka

W przemyśle browarniczym i farmaceutycznym wykorzystuje się szyszki chmielu, czyli owocostany chmielowe. Na powierzchni szyszek można odnaleźć włoski gruczołowe zawierające lupulinę – substancję pobudzającą funkcję wydzielniczą gruczołów trawiennych i wspomagającą proces przemiany materii. Owocostany chmielu zwyczajnego są bogate w kwasy goryczowe (α-kwasy i β-kwasy) występujące pod postacią żółtych żywic. α-kwasy zwane humulonami wykorzystywane są do produkcji piwa. Kolejną grupą istotnych substancji znajdujących się w szyszkach Humulus lupulus są polifenole, zwłaszcza ksantohumol.
Chmiel zwyczajny a nowotwory
Rozwój niektórych nowotworów np. raka sutka czy prostaty uzależniony jest od stężenia estrogenów w organizmie. Żeńskie hormony płciowe mogą być odpowiedzialne za pobudzanie powstawania uszkodzeń DNA. Wykazano, że flawonoidy znajdujące się w chmielu mogą:
– blokować aktywność enzymu intensyfikującego produkcję estrogenów
– pobudzać zaprogramowaną śmierć komórek nowotworowych (apoptozę), co uzależnione jest od dawki badanych substancji
– redukować namnażanie się patologicznych komórek
Działanie przeciwutleniające
Kwasy goryczowe szyszek chmielu wykazują zdolność do ograniczania utleniania lipidów. Działanie to jest silniejsze niż w przypadku witaminy C i witaminy E uważanej powszechnie za silny przeciwutleniacz.
Aktywność antybakteryjna i przeciwgrzybicza
Prace naukowe pozwoliły wykazać hamujący wpływ ksantohumolu na namnażanie się mikroorganizmów odpowiedzialnych za rozwój trądziku. Wspomniany związek wykazuje też działanie blokujące namnażanie się grzybów i wirusów, takich jak cytomegalowirus czy wirus opryszczki pospolitej. Udowodniono także ochronny wpływ chmielu przed zachorowaniem na malarię. Ksantohumol wspomaga działanie niektórych antybiotyków poprzez wywoływanie zmian we właściwościach błon komórkowych mikroorganizmów. Konieczne są dalsze badania nad połączeniem antybiotykoterapii ze spożywaniem ekstraktu z szyszek chmielu. Być może wspomniane połączenie mogłoby wpłynąć na zmniejszenie dawki stosowanego antybiotyki, a więc doszłoby do osłabienia możliwości wykształcenia się oporności bakterii na dany lek.
Działanie uspokajające
Napar z szyszek chmielu koi nerwy, redukuje nadmierne pobudzenie, jak również wydłuża sen i poprawia jego jakość. Po wypiciu herbatki z Humulus lupulus dochodzi również do obniżenia temperatury ciała.
Działanie estrogenne
Chmiel zawiera związki o działaniu estrogennym, które mogą być stosowane w celu łagodzenia objawów menopauzy. Farmaceutyki stosowane w ramach hormonalnej terapii zastępczej mogą predysponować do pojawienia się zmian zakrzepowo-zatorowych, dlatego warto zwrócić uwagę na preparaty ziołowe. Ekstrakt pozyskany z chmielu przede wszystkim zmniejsza częstotliwość uderzeń gorącą, a więc może być stosowany jako uzupełnienie leczenia uciążliwych symptomów klimakterium.