Umowa dożywocia jest umową cywilnoprawną. Poprzez jej podpisanie nabywca (osoba na rzecz której nieruchomość ma być przeniesiona), stanie się właścicielem nieruchomości, a w zamian będzie zobowiązany zapewnić uprawnionemu (właścicielowi nieruchomości) dożywotnie utrzymanie tj. dostarczyć wyżywienie, ubrania, mieszkanie, światło, opał, zapewnić odpowiednią pomoc oraz pielęgnować w chorobie, a także zorganizować ma własny koszt pogrzeb. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, to nabywca nieruchomości na obowiązek przyjąć uprawnionego jako domownika.
Nabywca w momencie podpisania umowy dożywocia staje się jej właścicielem i może w sposób dowolny rozporządzać nieruchomością. Ustawodawca nie zastrzegł w żadnym przepisie prawnym, aby w takim przypadku nabywca miał obowiązek uzyskać zgodę osoby uprawnionej tzw. dożywotnika na sprzedaż nieruchomości. Osoba nabywająca nieruchomość nie musi nawet informować dożywotnika o swoich planach. W momencie sprzedaży, to nowy nabywca staje się na mocy prawa podmiotem obowiązków wynikających z umowy dożywocia. Natomiast pierwotny nabywca zostaje zwolniony z obowiązku dokonywania świadczeń na rzecz dożywotnika. Nie dotyczy to jedynie świadczeń, które stały się wymagalne w momencie, gdy nabywca był właścicielem nieruchomości. Prawo dożywocia ciąży na każdorazowym właścicielu nieruchomości obciążonej, a nabywca nieruchomości ponosi odpowiedzialność osobistą i rzeczową.
W sytuacji, gdy następuje zbycie nieruchomości, dożywotnikowi przysługuje prawo do żądania zamiany prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tego prawa. Przesłanką wystąpienia z żądaniem zamiany dożywocia na rentę jest samo zbycie nieruchomości. W takim przypadku nie muszą pomiędzy dożywotnikiem a nowym nabywcą wystąpić takie okoliczności, które uzasadniałby wymaganie od stron, aby pozostawały nadal w bezpośredniej styczności ze sobą. Wysokość renty należnej dożywotnikowi zostaje określona przez sąd z uwzględnieniem wartości nieruchomości tj. powinna odpowiadać wartości rynkowej nieruchomości.
Warto mieć na uwadze, iż obecnie na rynku bardzo trudno jest sprzedać nieruchomość obciążoną prawem dożywocia, a samo jej wystąpienie powoduje znaczne obniżenie wartości nieruchomości.
