Obturacyjny bezdech senny (OBS) to zaburzenia polegające na okresowym zatrzymaniu lub ograniczeniu oddechu podczas snu. Gdy opisane zjawiska trwają ponad 10 sekund i powtarzają się w trakcie snu, komórki mózgowe nie otrzymują tyle tlenu, ile powinny dostać, co skutkuje występowaniem przewlekłej senności w ciągu dnia. OBS najczęściej spotykany jest wśród starszych, otyłych mężczyzn palących nałogowo papierosy i spożywających zbyt duże ilości alkoholu. Otyłość stanowi istotny czynnik ryzyka OBS, gdyż nagromadzenie tkanki tłuszczowej w okolicach szyi prowadzi do zwężenia gardła. Jeśli obwód szyi u kobiet przekracza 41 cm, a u mężczyzn 43 cm, to wzrasta niebezpieczeństwo rozwoju obturacyjnego bezdechu sennego. U seniorów dochodzi do zmniejszenia objętości płuc i zwężenia przestrzeni gardłowej, co predysponuje do rozwoju omawianej choroby.
Objawy
Symptomy, takie jak potliwość, duszności, uczucie dławienia, mogą pojawiać się w nocy. Należy dokładnie zdiagnozować przyczynę zaburzeń snu, ponieważ do przewlekłej bezsenności mogą doprowadzić bóle układu kostno-stawowego, choroby układu sercowo-naczyniowego bądź oddechowego. Inne objawy OBS to bóle głowy, osłabienie libido i odczuwanie zmęczenia po przebudzeniu.
Rozpoznanie i terapia
Badanie polisomnograficzne (PSG) pozwalające na zdiagnozowanie 7 parametrów, takich jak np. ruchy oddechowe klatki piersiowej i brzucha czy przepływ powietrza przez górne drogi oddechowe, jest standardem w wykrywaniu OBS. Jednakże badanie to jest kosztowne, a w konsekwencji trudno dostępne, dlatego obecnie stosuje się uproszczoną aparaturę przeznaczoną do wykrycia bezdechu. Warte uwagi jest połączenie funkcji holtera EKG z diagnostyką śródsennych epizodów, gdyż u chorych z bezdechem dochodzi do charakterystycznych zmian częstotliwości rytmu serca podczas zaburzeń oddechu.
OBS leczy się za pomocą aparatów CPAP pozwalających na utrzymanie dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych. Wspomniana terapia jest nie tylko skuteczna, ale także nieinwazyjna. W związku z tym, iż powyższe aparaty służą do leczenia objawowego, nadal prowadzone są badania nad terapią pozwalającą utrzymać trwały efekt leczniczy.
OBS a układ sercowo-naczyniowy
Udokumentowano, że omawiana choroba przyczynia się do rozwoju choroby wieńcowej oraz nadciśnienia tętniczego. Obturacyjny bezdech senny upośledza skurczową i rozkurczową czynność lewej komory serca, co skutkuje powstaniem niewydolności serca, zwłaszcza u otyłych mężczyzn. Zaburzenia rytmu serca występujące w trakcie snu mogą doprowadzić do zgonu osoby chorej. Najczęstszymi zaburzeniami u pacjentów z OBS są bradykardie zatokowe, czyli zwolnienie pracy serca, jako reakcja na okresy bezdechów sennych. OBS może być też przyczyną migotania przedsionków na skutek hipoksemii, czyli niskiego wysycenia krwi tlenem. Tutaj z pomocą przychodzi leczenie aparatem CPAP, który pozwala na dwukrotne obniżenie ryzyka nawrotów migotania przedsionków, w porównaniu z pacjentami niestosującymi powyższej terapii.
Choroby mózgowo-naczyniowe
Do powstania chorób mózgowo-naczyniowych przyczynia się wzrost ciśnienia środczaszkowego w trakcie bezdechu. Należy zwrócić szczególną uwagę na osoby powyżej 65 roku życia, które cierpią na cukrzycę i otyłość, bowiem tacy pacjenci są zagrożeni ryzykiem udaru mózgu.
Cukrzyca
Osoby otyłe i cierpiące jednocześnie na cukrzycę, są predysponowane do rozwoju OBS. Badania naukowe pozwoliły także wykazać, iż epizody bezdechu sennego mogą predysponować do wystąpienia oporności na insulinę (hormon regulujący poziom glukozy we krwi).
