Jaskra jest groźną chorobą prowadzącą do nieodwracalnej utraty wzroku, dlatego ważna jest profilaktyka polegająca na regularnych kontrolach u okulisty. Badania należy przeprowadzać co 2 lata, a w grupach ryzyka co roku. Kto jest najbardziej narażony na występowanie jaskry? Osoby cierpiące na schorzenia układu sercowo-naczyniowego np. nadciśnienie, arytmię, ale również pacjenci mający bardzo niskie ciśnienie tętnicze. Do rozwoju jaskry predysponuje też krótkowzroczność i wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe (IOP), ale warto zdawać sobie sprawę, że u połowy chorych IOP jest prawidłowe. Jeśli w rodzinie pacjenta występowała jaskra, należy wykonać na corocznej kontroli badanie dna oka i pomiar grubości rogówki. Palenie papierosów i nadużywanie alkoholu, a także nadmierna masa ciała ze współwystępującą cukrzycą i podniesionym poziomem cholesterolu powoduje, że dana osoba znajduje się w grupie podwyższonego ryzyka i powinna zgłaszać się co roku do okulisty.
Pamiętajmy, że tylko wczesne wykrycie choroby jest w stanie uchronić wzrok, a jaskra jest schorzeniem, które może nie wywoływać symptomów przez długi czas. Naukowcy z Wielkiej Brytanii uważają, że ludzki mózg jest w stanie w pewnym stopniu „ulepszyć” obraz odbierany przez narząd wzroku osoby chorej na jaskrę. To może być jedna z przyczyn, dla której chorzy z umiarkowanym stopniem uszkodzenia komórek siatkówki nie zdają sobie sprawy, że ich wzrok się pogarsza. W momencie, kiedy pacjent dostrzega ubytki w polu widzenia i zaburzenia widzenia kontrastowego okazuje się, że choroba jest w zaawansowanym stadium. Jaskra to schorzenie obejmujące dwie gałki oczne jednocześnie, ale w różnym stopniu zaawansowania. Gdy w jednym oku następuje szybsza destrukcja włókien nerwowych, to drugie oko niejako wyrównuje osłabione widzenie.
Jak są postacie jaskry?
Jaskra otwartego kąta występuje zdecydowanie częściej i rozwija się powoli nie dając wyraźnych objawów sugerujących, z jaką chorobą ma się do czynienia. Czasami mogą pojawić się bóle głowy, gałek ocznych oraz rozmazane widzenie.
Jaskra zamkniętego kąta powstaje, gdy ciecz wodnista występująca w gałce ocznej ma zablokowany odpływ, co prowadzi do narastania ciśnienia wewnątrzgałkowego i destrukcji włókien nerwu wzrokowego. Ten typ jaskry może objawiać się intensywnymi bólami głowy i oczu, pojawianiem się czarnych plam w polu widzenia, a także wymiotami. Nagły wzrost ciśnienia w gałce ocznej wywołuje konieczność pilnej interwencji okulisty. Ostry atak jaskry, prowadzący do zaniku komórek nerwowych, może przydarzyć się na skutek stresującego zdarzenia.
Leczenie
Terapia polega na obniżeniu ciśnienia wewnątrzgałkowego do wartości docelowej. Wartość ta jest indywidualnie określana dla danego pacjenta i zależy od stopnia zaawansowania uszkodzenia nerwu wzrokowego. Leczenie może być prowadzone przy użyciu farmaceutyków, zwłaszcza w początkowym stadium choroby. Im większa jest progresja choroby, tym bardziej rośnie prawdopodobieństwo chirurgicznej ingerencji. Terapia ma na celu spowolnienie postępu choroby tak, by pacjent jak najdłużej mógł utrzymać zadowalające widzenie.
Wraz z postępem medycyny mamy dostęp do coraz bardziej nowoczesnych zabiegów pozwalających na zmniejszenie ciśnienia w oku, czy zahamowanie rozwoju jaskry. Rodzaj zabiegu dobierany jest indywidualnie dla każdego pacjenta, ponieważ nie ma jednolitego schematu leczenia dla omawianej choroby. Ważne jest doświadczenie lekarza w przeprowadzaniu operacji, takich jak wszczepianie implantów czy tworzenie przetok pomagających odprowadzić ciecz z gałki ocznej. Naukowcy pracują nad wykorzystaniem komórek macierzystych, które mogłyby zastąpić nieodwracalnie zniszczone komórki siatkówki oka i zapewnić właściwą regulację ciśnienia w gałce ocznej.
