Kłącze pięciornika, choć jego nazwa nie każdemu jest znana, bywa częstym składnikiem wielu maści i kremów dostępnych bez recepty i powszechnie stosowanych przy rozmaitych zmianach skórnych. Preparaty z pięciornikiem wykazują również korzystne działanie przy stosowaniu doustnym. Czym jest ta roślina i jakie ma właściwości oraz zastosowanie w medycynie?
Kłącze pięciornika (Rhizoma Tormentillae, Pięciornik kurze ziele) jest dziko rosnącą rośliną, którą można znaleźć na terenach leśnych, łąkach i zaroślach. Pięciornik kwitnie od maja do jesieni, kiedy to można zbierać ziele w celach leczniczych. Jednak to nie kwiaty, a kłącza są szczególnie cenioną częścią rośliny.
W kłączu pięciornika znajdują się liczne związki wykazujące właściwości lecznicze. Za główne działanie pięciornika uznaje się wysoką zawartość związków fenolowych i garbników, ale także fenolokwasów, tormentolu, czy olejku eterycznego. Zioło zawiera także żywice, woski, gumy roślinne i witaminy.
Ściągające właściwości garbników sprawiają, że kłącze pięciornika stosuje m.in. przy biegunkach i dolegliwościach obejmujących układ pokarmowy, np.:
- nieżyt przewodu pokarmowego;
- stany zapalne jamy ustnej, paradontoza;
- zmiany wokół ust, np. zajady;
- oparzenia;
- trudno gojące się rany;
- zapalenie spojówek i powiek;
- zespół jelita drażliwego;
- wrzody żołądka i jelit;
- hemoroidy i świąd odbytu;
- stany zapalne zewnętrznych części układu płciowego.
Z suszonego ziela pięciornika można przygotowywać napary, odwary i nalewki. Jednak dwa razy silniejsze działanie wykazują odwary przygotowywane z posiekanego kłącza. Można je stosować zarówno do picia, jak i do smarowania bądź przemywania skóry. W przypadku zmian z towarzyszącym świądem działanie ściągające szybko przynosi ulgę. Ponadto kłącze pięciornika znajduje zastosowanie w przypadkach takich jak:
- wypryski,
- trądzik różowaty,
- rozszerzone pory;
- nadmierne wydzielanie sebum – do mycia twarzy, czy płukania przetłuszczających się włosów.
Kłącze pięciornika w preparatach aptecznych
Wyciągi z pięciornika występują jako maść pięciornikowa lub jako składnik preparatów łączonych, często z ichtiolem i cynkiem. Maści z pięciornikiem wykazują działanie ściągające, przeciwkrwotoczne, wysuszające, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Kłącze pięciornika wchodzi również w skład czopków do stosowania przy hemoroidach.
Warto przed rozpoczęciem kuracji przy pomocy kłącza pięciornika zasięgnąć porady lekarza lub stosować dawki zalecane przez producenta danego preparatu. Przewlekłe stosowanie tego zioła może skutkować zaparciami.
