U osób chorych na cukrzycę typu 2 zwiększa się 12-krotnie, a czasami nawet 17-krotnie ryzyko zachorowania na cukrzycową chorobę nerek. Nefropatia cukrzycowa doprowadza do wystąpienia niekorzystnych zmian w nerkach. Główną przyczyna wystąpienia tego schorzenia jest hiperglikemia, towarzysząca niewyrównanej cukrzycy. Innymi czynnikami ryzyka nefropatii są: nadciśnienie tętnicze, dieta wysokobiałkowa, hipercholesterolemia, palenie papierosów, predyspozycja genetyczna.
Cukrzyca prowadzi do zwiększonej przepuszczalności naczyń krwionośnych doprowadzających substancje odżywcze do komórek nerkowych. Konsekwencja takiego stanu jest pojawienie się białek zwanych albuminami w moczu. Aby zdiagnozować nefropatię konieczne jest przeprowadzenie 3 badań moczu w ciągu 6 miesięcy i wykrycie białkomoczu w co najmniej 2 badaniach. Białkomocz to wydalanie albumin z moczem w ilości powyżej 0,3 g/dobę. Należy różnicować nefropatię cukrzycową z innymi chorobami nerek powstałymi w cukrzycy, takimi jak przewlekłe choroby nerek, choroby urologiczne, zmiany w naczyniach krwionośnych na tle miażdżycowym. Badania pozwalające zdiagnozować cukrzycową chorobę nerek trzeba przeprowadzać raz do roku.
Stadium I i II nefropatii cukrzycowej przebiega bezobjawowo, dopiero w III stadium pojawiają się albuminy w moczu. Stadium III może przekształcić się w stadium IV i V prowadzące do niewydolności nerek.
Objawy stadium III:
– częste oddawanie moczu
– opuchlizna przy kostkach
– podwyższenie masy ciała niezwiązane z dietą wysokoenergetyczną
Objawy stadium IV:
– nadciśnienie tętnicze
– zwiększone stężenie cholesterolu i trójglicerydów we krwi
– obrzęki, opuchnięte stopy, nadgarstki, podpuchnięte oczy
Objawy stadium V:
– podwyższone stężenie mocznika i kreatyniny we krwi
Leczenie:
- Utrzymywanie stałego, prawidłowego poziomu cukru we krwi
- Normalizacja ciśnienia tętniczego
- Zaprzestanie palenia papierosów
- Unikanie diet wysokobiałkowych
Preparaty obniżające ciśnienie tętnicze z następujących grup: inhibitory konwertazy angiotensyny oraz blokery receptora angiotensynowego mają zdolność do spowolnienie rozwoju nefropatii cukrzycowej, dlatego poprzez swoje działanie ochronne powinny być stosowane również przy ciśnieniu tętniczym mieszczącym się w granicach normy.
Leczenie poprzez zastosowanie się do odpowiedniej diety pozwala zmniejszyć postęp choroby bądź opóźnić moment wprowadzenia leczenia nerkozastępczego. Podaż białka jest uzależniona od stopnia wydolności nerek, może to być od 0,8 do 1,0 gramów na kilogram masy ciała na dobę. W przypadku pacjentów poddawanych hemodializie oraz dializie otrzewnowej te wartości rosną od 1,2 do 1,5 gramów na kilogram masy ciała na dobę, bo zbyt mała ilość białka na dobę może doprowadzić do niedożywienia.
Przy cukrzycowej chorobie nerek należy ograniczyć ilość soli w posiłkach do 6 gram chlorku sodu na dobę. Zbyt duża zawartość sodu w diecie niszczy ochraniające nerki działanie leków z grupy inhibitorów konwertazy oraz wpływa na oporność wysokiego ciśnienia tętniczego na leczenie.
U cukrzyków występuje skłonność do podwyższonego stężenia potasu organizmie związana z działaniem preparatów moczopędnych oszczędzających potas oraz innych medykamentów obniżających ciśnienie krwi, dlatego dostarczanie potasu wraz z pożywieniem winno być ograniczone.
Leczenie nerkozastępcze:
- Dializoterapia otrzewnowa to metoda, w której oczyszczanie krwi odbywa się przy wykorzystaniu otrzewnej, czyli bogato unaczynionej błony wyściełającej wnętrze jamy brzusznej.
- Hemodializoterapia to zabieg, który pozwala na usunięcie z krwi produktów przemiany materii oraz nadmiaru wody.
