Nie istnieją jasno sprecyzowane kryteria rozpoznania niedociśnienia. Najczęściej stosowana definicja hipotensji u dorosłych za niedociśnienie uznaje ciśnienie skurczowe poniżej 90 mm Hg lub spadek wartości ciśnienia skurczowego o ponad 40 mm Hg w porównaniu do wartości typowych dla danego pacjenta. Niektórzy badacze proponują diagnozowanie niedociśnienia, gdy wartości ciśnienia skurczowego utrzymują się poniżej 110 mm Hg u mężczyzn, a u kobiet poniżej 100 mm Hg oraz ciśnienia rozkurczowego poniżej 60 mm Hg dla obu płci. Objawy hipotonii u seniorów z powikłaniami miażdżycowymi mogą wystąpić nawet przy stosunkowo wysokich wartościach ciśnienia tętniczego, natomiast u osób młodych i dotychczas zdrowych takie objawy pojawiają się przy znacznie niższym ciśnieniu.
Niedociśnienie dzieli się na samoistne (pierwotne), wtórne i ortostatyczne. Niedociśnienie samoistne zwane też hipotonią konstytucjonalną dotyczy 15% społeczeństwa. Najczęściej ten rodzaj hipotensji nie daje żadnych objawów, ale u kobiet może prowadzić do zmniejszonej tolerancji na wysiłek fizyczny, trudności w koncentracji, uczucia ochłodzenia kończyn, zawrotów głowy u pań w starszym wieku. Występuje zależność między niskim ciśnieniem rozkurczowym (<75 mm Hg), a objawami depresji.
Hipotonia ortostatyczna pojawia się u osób starszych i dotyka nawet 30% populacji w wieku powyżej 65 lat. Wykazano dodatnią zależność między podeszłym wiekiem a nasileniem dolegliwości. Ten rodzaj niedociśnienia rozpoznaje się, gdy skurczowe ciśnienie tętnicze w pozycji stojącej spada w ciągu 3 minut o co najmniej 20 mm Hg, a ciśnienie rozkurczowe o co najmniej 10 mm Hg. Często można zauważyć objawy hipotonii ortostatycznej u starszych osób z nadciśnieniem tętniczym. Nadciśnienie tętnicze skutkuje upośledzeniem elastyczności dużych naczyń krwionośnych, co przy próbie pionizacji sprzyja spadkowi ciśnienia tętniczego. Do rozwoju hipotonii ortostatycznej prowadzą choroby układu krążenia (niewydolność serca), choroby nadnerczy, niedoczynność przysadki mózgowej, choroba Parkinsona, cukrzyca typu I i II. U seniorów takie czynniki jak: znaczne odwodnienie, nadmierne spożycie alkoholu, obfity posiłek, mogą skutkować rozwojem tego rodzaju hipotonii.
Objawy hipotonii ortostatycznej:
– zawroty głowy
– zaburzenia koncentracji
– szumy w uszach
– zaburzenia widzenia
– nudności
– ogólne osłabienie
W ciężkich postaciach tego rodzaju niedociśnienia dochodzi do omdleń z utratą przytomności. Hipotonia ortostatyczna zwiększa ryzyko zgonu, zwłaszcza u pacjentów z przebytym udarem mózgu, cukrzycą, chorobą niedokrwienna serca oraz u osób uzależnionych od palenia papierosów.
