Odprawa pośmiertna jest świadczeniem, które wypłacane jest w związku ze śmiercią pracownika. Zgodnie z Kodeksem pracy, przysługuje ona małżonkowi zmarłego pracownika oraz innym członkom rodziny, którzy mają prawo do otrzymywania renty rodzinnej. Warto jednak przy tym pamiętać, że małżonek, będący w separacji w chwili śmierci pracownika, nie może ubiegać się o przedmiotowe świadczenie.
W odróżnieniu od zasiłku pogrzebowego (4 tysiące złotych), wysokość odprawy pośmiertnej nie jest stała. Uzależniona jest ona od okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy i wynosi odpowiednio:
- przy zatrudnieniu pracownika poniżej 10 lat – wysokość jednomiesięcznego wynagrodzenia,
- przy zatrudnieniu pracownika przez co najmniej 10 lat – wysokość trzymiesięcznego wynagrodzenia,
- przy zatrudnieniu pracownika przez co najmniej 15 lat – wysokość sześciomiesięcznego wynagrodzenia.
Do okresu zatrudnienia u danego pracodawcy (u którego zatrudniony był w momencie śmierci) zalicza się również wszystkie poprzednie okresy zatrudnienia na podstawie stosunku pracy, jednakże tylko te które łączą tego samego pracodawcę z tym samym pracownikiem.
Podkreślenia wymaga także fakt, że przy obliczaniu odprawy, do okresu zatrudnienia pracownikowi zalicza się również okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła w ramach przejęcia zakładu pracy. Podobna sytuacja ma miejsce, wówczas gdy na podstawie innych przepisów, nowy pracodawca jest jednocześnie następcą prawnym poprzedniego.
Jeżeli pracownik był zatrudniony u kilku pracodawców, to wówczas rodzinie pracownika przysługiwać będzie odprawa pośmiertna od wszystkich pracodawców w wysokości odpowiedniej do stażu pracy wykonywanej u każdego z nich.
Po ustaleniu przez pracodawcę liczby uprawnionych członków rodziny, którym przysługuje prawo do odprawy pośmiertnej, pracodawca dzieli odpowiednią kwotę na równe części pomiędzy wszystkich uprawnionych. Jednakże zaznaczyć należy, że w przypadku gdy po zmarłym pracowniku pozostał tylko jeden członek rodziny, który jednocześnie uprawniony jest do odprawy pośmiertnej, to wówczas przysługuje mu połowa jej wysokości.
Odprawa pośmiertna nie przysługuje jednak, jeżeli pracodawca ubezpieczył pracownika na życie, a małżonkowi i innym członkom rodziny spełniającym warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej po zmarłym, przysługuje z tego tytułu od zakładu ubezpieczeń odszkodowanie w wysokości co najmniej równej tej odprawie. Jeżeli odszkodowanie jest niższe od odprawy pośmiertnej, to wówczas pracodawca obowiązany jest do wypłacenia uprawnionym członkom rodziny kwotę, która stanowi różnicę między tymi świadczeniami.
Warto również zapamiętać, że roszczenia o wypłatę odprawy pośmiertnej ulegają przedawnieniu tak jak inne roszczenia ze stosunku pracy, czyli z upływem 3 lat od dnia, w którym stały się wymagalne, w tym wypadku będzie to data śmierci pracownika.
