Bezpieczeństwo na drodze wymaga sprawnego funkcjonowania narządu wzroku, gdyż 90% informacji koniecznych do prowadzenia pojazdu dostarczana jest przez ten narząd. Z psychologicznego punktu widzenia najistotniejsza w prowadzeniu pojazdu jest percepcja wzrokowa i słuchowa. Pomimo, że w badaniach lekarskich określa się ostrość widzenia, pole widzenia, to dla określenia poprawności przebiegu funkcji percepcyjnych ważne są również inne elementy. Bezpieczne prowadzenie pojazdu polega m.in. na dostatecznie szybkim i dokładnym spostrzeganiu i wyodrębnianiu zdarzeń ważnych z punktu widzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego. Ważną rolę w prowadzeniu pojazdu odgrywają takie właściwości jak: zdolność oceny odległości oraz rozróżniania kształtów w mroku, wrażliwość na olśnienie oraz prawidłowe rozróżnianie barw. Kierujący jest zmuszony do przetwarzania ogromnej liczby informacji znajdujących się w zasięgu jego pola widzenia. Spostrzeganie znaków, przedmiotów, zdarzeń i osób w trakcie prowadzenia pojazdu wymaga dużej sprawności percepcyjnej. Percepcja nie jest tylko biernym odbiorem wrażeń ze środowiska zewnętrznego, ale jest także efektem aktywnej interpretacji danych zmysłowych, do której wykorzystywana jest wcześniej nabyta wiedza. Percepcja umożliwia trafną ocenę sytuacji, jednak w pewnych okolicznościach np. pod wpływem stresu, bądź zmian związanych z wiekiem ocena może ulec zniekształceniu. W warunkach jazdy nocnej lub przy ograniczonej widoczności kierowca narażony jest na zjawisko olśnienia (oślepienie). Źródło światła pojawiające się na ciemnym tle, wysyła w kierunku oka kierowcy promienie świetlne, które po dotarciu do gałki ocznej, zostają w jej wnętrzu rozproszone. Olśnienie powoduje odruchową reakcję zwężenia źrenicy oka, co znacznie utrudnia obserwacje i prowadzi do tego, że kierowca przez określony czas kieruje pojazdem w warunkach ograniczonego widzenia. Przywrócenie pełnego widzenia zależy od zdolności readaptacyjnej narządu wzroku kierowcy. Okres readaptacji w ruchu drogowym wynosi 1-5 sekund i jest zależny od siły światła oślepiającego, ale też od wieku kierowcy. Im człowiek jest starszy, tym wspomniany okres ulega wydłużeniu.
Zaburzenia widzenia, głownie ostrości wzroku, w dużej mierze dotyczą ludzi starszych. Deficyty związane z wiekiem to: wzrastający czas reakcji i problem z podzielnością uwagi, pogorszenie oceny prędkości i odległości, trudność w analizie sytuacji, osłabione widzenie peryferyczne, zwiększona męczliwość podczas długich podróży.
Aktywator Inicjatyw Senioralnych
2024-11-18
