Oparzenie kojarzy się najczęściej z ranami na skórze po kontakcie z ogniem. Nie zapominajmy jednak, że do groźnego oparzenia może dojść również w wyniku nadmiernej ekspozycji na słońce, kontaktu z parą wodną lub substancją chemiczną, czy nieodpowiednio użytą maścią zawierającą środki drażniące.
Najlepszym sposobem na oparzenia jest ich unikanie. Jednak gdy nasza ostrożność zawiedzie i dojdzie już do poparzenia warto wiedzieć jak się zachować. Wiedza na temat oparzeń jest przydatna zwłaszcza dla osób opiekujących się osobą starszą, której może przytrafić się wypadek w czasie wykonywania codziennych czynności.
Ze względu na czynnik wywołujący oparzenie wyróżniamy:
• Oparzenia termiczne – powstałe po kontakcie z ciepłem, np. ogień, wrzątek, para wodna, gorący przedmiot.
• Oparzenia chemiczne – na wskutek kontaktu z chemicznym środkiem o działaniu żrącym, np. preparat do udrażniania rur, wapno gaszone.
• Oparzenia elektryczne – powstające na wskutek porażenia prądem.
• Oparzenia radiacyjne – w wyniku promieniowania radioaktywnego (RTG, UV). Zaliczamy do nich także oparzenia słoneczne.
Pierwsza pomoc przy oparzeniu
W przypadku oparzeń termicznych należy natychmiast schłodzić oparzenie. Najlepiej polewać oparzone miejsce zimną, bieżącą wodą przez 15-30 minut. W przypadku chłodzenia lodem lub innym zimnym przedmiotem, nie wolno przykładać go bezpośrednio do rany, gdyż niesie to ryzyko infekcji. Najlepiej wykorzystać w tym celu jałową gazę, której nie powinno zabraknąć w domowej apteczce. Należy zachować ostrożność w przypadku głębokich oparzeń, gdyż gaza może podrażnić ranę.
Jeśli do oparzenia doszło na wskutek kontaktu ze środkiem chemicznym, należy go jak najszybciej usunąć. W tym przypadku ważne są podstawowe zasady chemii. Kwasy usuwamy zasadą (np. mydłem z wodą wapienną, 3% roztworem sody oczyszczonej), a zasady kwasami (np. 1% kwasem octowym lub cytrynowym). Jednak wydaje się być oczywistym, że w przypadku poparzenia w trakcie wykonywania zwykłych czynności domowych nikt nie jest przygotowany na chemiczne eksperymenty. Często po prostu nie znamy odczynu substancji, która spowodowała oparzenie. Należy wówczas usunąć substancję przez polewanie wodą i jak najszybciej udać się do lekarza. Wyjątkiem jest oparzenie wapnem gaszonym, gdzie kategorycznie przeciwwskazany jest kontakt z wodą, która wchodzi z wapnem w reakcje i może jedynie zaszkodzić. W przypadku oparzeń detergentami szybka pomoc lekarza jest konieczna nie tylko ze względu na poparzenie, ale również na ryzyko związane z toksycznym działanie takich środków.
W przypadku oparzenia w wyniku porażenia prądem należy jak najszybciej odciąć zasilanie prądu. Jeśli nie jest to możliwe odsuwamy poszkodowanego za pomocą drewnianego przedmiotu, np. kija od miotły. Każde porażenie prądem lub piorunem wymaga jak najszybszej interwencji lekarza, gdyż nawet bez poważnych objawów mogło dojść do uszkodzenia narządów wewnętrznych.
Pamiętajmy również, że nie tylko głębokie oparzenia są groźne. Ważna jest także powierzchnia oparzenia. Należy zwrócić się po pomoc zawsze gdy oparzenie obejmuje powierzchnię ciała większą niż dłoń poszkodowanego. Nie wolno zwlekać również w przypadku oparzeń oczu, twarzy, ust lub gdy poszkodowany cierpi z powodu chorób związanych z krążeniem.
