Wraz z upływem czasu ulega starciu chrząstka szklista pokrywająca stawy, co w konsekwencji prowadzi do odsłonięcia kości, które ocierają się o siebie. Następuje uszkodzenie struktur stawowych doprowadzające do wystąpienia bólu, stopniowego zmniejszenia codziennych aktywności.
Jakie są przyczyny rozwoju choroby zwyrodnieniowej ?
– przebyty uraz np. złamanie szyjki kości udowej
– proces zapalny stawu
– osłabienie mięśni otaczających staw
– nadwyrężenie stawów w pracy zawodowej
– cukrzyca
– nadwaga, otyłość
– osteoporoza
– niedoczynność tarczycy
– dna stawowa
– zmiany w ukrwieniu kości np. szyjki kości udowej
U osób otyłych dochodzi do przeciążenia stawów oraz zachodzenia niekorzystnych zmian metabolicznych w ich wnętrzu. Wysoki poziom cholesterolu może doprowadzić do zmian w składzie płynu stawowego.
Objawy
Dyskomfort występuje na długo przed pojawieniem się zmian widzianych na zdjęciu rentgenowskim. Na początku ból występuje tylko przy wysiłku fizycznym, następnie nieprzyjemne odczucia maja miejsce także w nocy oraz przy dotykaniu stawu. Nad ranem występuje sztywność poranna, która zanika przy wprawieniu kończyny w ruch.
Leczenie
Chrząstka stawowa nie jest unerwiona, więc ból występuje w tkankach okołostawowych: więzadłach, torebkach stawowych. Podwyższone ciśnienie śródstawowe na skutek wysięku stawowego również wywołuje dyskomfort. Paracetamol jest lekiem pierwszego wyboru w doraźnym uśmierzaniu bólu. Można stosować niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), gdy paracetamol nie pomaga, ale nie należy przesadzać z dawką tych farmaceutyków. NLPZ powodują uszkodzenie nerek i wątroby, gdy są przyjmowane zbyt często. Preparaty zawierające siarczan glukozaminy i siarczan chondroityny nie hamują rozwoju zwyrodnień, ale zmniejszają ból.
Punkcję stawu stosuje się przy zaostrzeniu stanu zapalnego i pojawieniu się wysięku. Do wnętrza stawu można wprowadzić kwas hialuronowy zwalczający bolesność lub glikokortykosteroidy hamujące stan zapalny. Gdy żadne medykamenty nie są w stanie przynieść ukojenia i staw w przeważającym stopniu nie spełnia swojej funkcji, jako ostateczność przeprowadza się wszczepienie endoprotezy.
W przypadku zwyrodnienia stawu biodrowego, operacja polega na usunięciu głowy kości udowej wraz z panewką i przymocowaniu do kości metalowej głowy oraz panewki z tworzywa sztucznego. Lekarz może wykonać mocowanie do kości metodą bezcementową bądź przy wykorzystaniu cementu kostnego. Cement jest w pełni wytrzymały po 15 minutach od umocowania, więc kolejnego dnia po zabiegu można rozpocząć rehabilitację. Proteza niecementowa uzyskuje konieczną stabilność po sześciu tygodniach. Wszczepienie endoprotezy jest nieodwracalną ingerencją, ale w większości przypadków przyczynia się do wyeliminowania nieprzyjemnych dolegliwości i polepszenia ruchomości stawu.
Można wykonać też zabiegi artoskopowe zwłaszcza przy zwyrodnieniu stawu kolanowego. Zabiegi te umożliwiają usunięcie nierówności kostnych, naprawę więzadeł i łąkotek.
Złagodzić objawy choroby można poprzez następujące działania:
– Wykonywanie ćwiczeń fizycznych indywidulanie dobranych przez rehabilitanta.
– Utrzymywanie właściwej masy ciała i niedopuszczenie do rozwoju nadwagi.
– Odciążenie stawu poprzez używanie prawidłowo dobranego sprzętu ortopedycznego takiego jak: ortezy, wkładki korekcyjne do butów, kule i chodziki.
– Zamontowanie urządzeń ułatwiających codzienne czynności, np. uchwyty ułatwiające wstawanie.
– Oszczędzanie stawów poprzez unikanie długotrwałego stania i noszenia ciężkich przedmiotów.
