Miażdżyca jest spowodowana stanem zapalnym mającym miejsce w ścianach tętnic. Różne czynniki mogą uszkadzać wewnętrzną warstwę komórek naczyń czyli śródbłonek. W następstwie tego stanu dochodzi do odkładanie się cząsteczek cholesterolu w ścianie naczynia i rozwoju stanu zapalnego. Długotrwałe procesy zapalne w śródbłonku prowadzą do powstania zwłóknienia wszystkich warstw naczynia oraz do zaburzonego przepływu krwi. Blaszki miażdżycowe powstające w ścianie naczyń składają się z pokrywy i rdzenia lipidowego. Powiększanie się blaszek prowadzi do powstania tętniaka, gdyż dochodzi do zmian w budowie tętnicy polegających na poszerzeniu się średnicy zewnętrznej w tętnicy. Zakrzep powstaje w momencie ścieńczenia pokrywy blaszki miażdżycowej, co doprowadza do zaczopowania tętnicy.
Czynniki predysponujące do rozwoju miażdżycy:
– mała aktywność fizyczna
– wiek pomenopauzalny u kobiet, u mężczyzn wiek powyżej 45 roku życia
– występowanie miażdżycy wśród rodziny pacjenta
– nadciśnienie tętnicze
– dieta z dużą ilością tłuszczów zwierzęcych
– cukrzyca
– nadwaga
– podwyższony poziom trójglicerydów i frakcji LDL cholesterolu
Miażdżyca tętnic wieńcowych
Schorzenie to prowadzi do wystąpienia choroby wieńcowej i w konsekwencji do zawału serca. Niedokrwienie mięśnia sercowego jest odczuwalne pod postacią duszności spowodowanych wysiłkiem fizycznym, a z czasem zwykłe codzienne aktywności zaczynają wywoływać nieprzyjemne odczucia.
Miażdżyca naczyń mózgowych i tętnic szyjnych
Zwężenie naczyń doprowadzających krew do mózgowia, prowadzi do udaru niedokrwiennego oraz zaburzeń neurologicznych. U seniorów miażdżyca naczyń mózgowych może wywołać objawy otępienne, czyli zaburzenia funkcji umysłowych. Zwężenie tętnic szyjnych prowadzi do występowania bólów głowy i omdleń.
Miażdżyca tętnic kończyn dolnych
Zaczopowanie światła naczyń w nogach skutkuje pojawieniem się przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych. Stan ten objawia się nadwrażliwością na niską temperaturę otoczenia, drętwieniem
i mrowieniem w nogach. U seniorów z czasem dochodzi do rozwoju chromanii przestankowych, czyli bólu towarzyszącego chodzeniu i ustępującego po zatrzymaniu się.
Jakie czynniki związane z dietą mogą doprowadzić do wystąpienia miażdżycy?
– zbyt duża ilość cholesterolu w pożywieniu
– wysokoenergetyczna dieta
– zbyt duża zawartość tłuszczu w posiłkach
– zawartość cukrów prostych powyżej 10% ogólnego zapotrzebowania energetycznego
– niedobór witamin antyoksydacyjnych oraz błonnika
Cholesterol w osoczu krwi łączy się z białkami i tworzy lipoproteiny HDL oraz LDL:
– Frakcja HDL odpowiada za odprowadzanie nadwyżki cholesterolu z narządów do wątroby.
– Frakcja LDL przenosi cholesterol z wątroby do innych tkanek.
Podnieść poziom HDL można poprzez:
– codzienną gimnastykę
– rezygnację z palenia papierosów
Na obniżenie stężenia HDL wpływa:
– nadwaga i otyłość
– udział węglowodanów w diecie powyżej 65% dziennego zapotrzebowania energetycznego
– palenie papierosów
Osoby otyłe, cierpiące na cukrzycę często mają podwyższony poziom trójglicerydów w organizmie, co jest czynnikiem sprzyjającym powstaniu miażdżycy. Hipertrójglicerydemia może prowadzić do powstania zakrzepów we krwi i w konsekwencji dochodzi do zatkania naczyń krwionośnych.
Zalecenia w diecie antymiażdżycowej:
- Zwiększenie ilości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega 3, które znajdziemy
w tłustych rybach morskich, orzechach włoskich i ziemnych. - Spożywanie pokarmów z dużą zawartością wielonienasyconych kwasów tłuszczowych
omega 6, które występują w oleju słonecznikowym, kukurydzianym. - Zredukowanie ilości cholesterolu w diecie do maksymalnie 300 mg na dobę.
- Obniżenie ilości węglowodanów w jadłospisie do 50%.
- Unikanie produktów o wysokim indeksie glikemicznym (np. białe pieczywo i makarony, słodycze, słodzone soki), które gwałtownie podnoszą poziom cukru we krwi.
