Ustawodawca przewiduje dwie grupy testamentów, które spadkodawca może sporządzić, aby za życia oświadczyć swoją wolę na wypadek śmierci. Zgodnie z przepisami są to testamenty zwykłe oraz testamenty szczególne.
Do testamentów zwykłych należą: testament spisany własnoręcznie, testament notarialny oraz testament sporządzony w obecności urzędnika państwowego.
- Testament spisany własnoręcznie (inaczej holograficzny) – należy spisać własnoręcznie w całości, podpisać oraz opatrzeć datą. Taki testament jest nieważny jeżeli spadkodawca np. podpisze wydruk komputerowy lub podpisze spisaną przez inną osobę treść. Jeżeli spadkodawca zapomni o wpisaniu na testamencie daty, to taki brak nie skutkuje jego nieważnością, o ile nie istnieją wątpliwości, co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, jego treści oraz wzajemnych stosunków kilku testamentów. W takim przypadku, to Sąd będzie badał czy przedłożony testament jest ważny, czy też zachodzą okoliczności powodujące jego nieważność. Aby podpis nie budził wątpliwości, powinien zawierać zarówno imię, jak i nazwisko spadkodawcy.
- Testament notarialny – to testament spisany przez notariusza w formie aktu notarialnego. W praktyce ten rodzaj testamentu jest najbezpieczniejszym sposobem wyrażenia woli w zakresie rozporządzeń na wypadek śmierci i jest go najtrudniej podważyć.
- Testament sporządzony w obecności urzędnika państwowego (allograficzny) – jest to dość archaiczna forma sporządzenia testamentu, aczkolwiek zgodnie z przepisami prawa, nadal możliwa. Sporządzenie tego rodzaju testamentu następuje poprzez ustne oświadczenie woli przez spadkodawcę wobec wójta ( burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego w obecności dwóch świadków. Oświadczenie spisuje się w protokole z podaniem daty jego sporządzenia.
Do testamentów szczególnych należą: testament ustny, testament podróżny oraz testament wojskowy. Testamenty tego rodzaju sporządza się jedynie w sytuacji wystąpienia szczególnych ustawowych przesłanek, które pozwalają na ich zastosowanie. W innym przypadku, ich sporządzenie spowoduje, iż tego typu testament będzie nieważny.
- Testament ustny – jego sporządzenie jest możliwe jedynie w sytuacji, gdy istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo jeżeli w skutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione. Aby testament był ważny, spadkodawca ma oświadczyć swą wolę jednocześnie w obecności co najmniej trzech świadków. Jeżeli zastosowanie tego rodzaju testamentu nie było uzasadnione, to będzie on nieważny i nie wywoła żadnych skutków prawnych.
- Testament podróżny – ten rodzaj testamentu może zostać sporządzony na polskim statku morskim lub powietrznym. Oświadczenie ostatniej woli powinno zostać złożone przed dowódcą statku lub jego zastępcą w obecności dwóch świadków.
- Testament wojskowy – jest to testament, który dotyczy jedynie żołnierzy będących na służbie, którzy oświadczenie ostatniej woli mogą złożyć przed dowódcą.
Testament szczególny traci moc z upływem sześciu miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego chyba, że spadkodawca zmarł przed upływem tego terminu.
