Lipidy (kwasy tłuszczowe) odgrywają istotną rolę w organizmie. Wykluczenie tłuszczów z codziennej diety, bądź dostarczanie ich w nadmiernych ilościach predysponuje do wystąpienia schorzeń układu krążenia. Dieta bogata w lipidy wpływa niekorzystnie na ich skład w osoczu, a zwłaszcza na stężenie triglicerydów, cholesterolu całkowitego, cholesterolu frakcji LDL. Zwiększony poziom wymienionych substancji w surowicy krwi świadczy o nieprawidłowym procesie przemiany lipidów w ustroju i stwarza ryzyko rozwoju miażdżycy. Można temu zapobiegać spożywając produkty bogate w wielonienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3 i omega-6. Głównymi przedstawicielami kwasów z rodziny omega-3 są:
– kwas alfa-linolenowy (ALA) zawarty w oleju rzepakowym i sojowym, siemieniu lnianym, orzechach włoskich, pestkach dyni, szpinaku i innych zielonych warzywach liściastych
– kwas dokozaheksaenowy (DHA) i kwas eiokozapentanowy (EPA) występujące w tłustych rybach morskich (dorsz, śledź, makrela, łosoś, sardynka), ale też w tych nieco mniej tłustych jak tuńczyk, halibut i pstrąg tęczowy
Kwas DHA jest ważny dla prawidłowego funkcjonowania mózgu (kora mózgowa składa się w 60% z DHA). Jego zadaniem jest wspomaganie przepływu bodźców nerwowych, w tym przekaźnictwa serotoniny i dopaminy odpowiedzialnych za dobre samopoczucie. Ilość DHA w mózgu zmniejsza się wraz z upływem czasu, dlatego seniorzy powinni starać się o uzupełnianie niedoborów kwasu dokozaheksaenowego. Zaniedbanie tego może skutkować rozwojem demencji oraz wahaniami nastrojów. EPA warunkuje prawidłową syntezę hormonów tkankowych uwalnianych z błon komórkowych. Hormony te mają działanie przeciwzakrzepowe, przeciwzapalne, hamują rozwój nowotworów, wpływają korzystnie na kurczliwość naczyń krwionośnych. Spożywanie kwasów wielonienasyconych z rodziny omega-3 korzystnie wpływa na wiele schorzeń, takich jak: choroba niedokrwienna serca, nowotwory, miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, zakrzepica. DHA i EPA pochodzące z ryb, wpływają na zmniejszenie częstości nagłych zgonów sercowych, których najczęstszą przyczyną jest choroba wieńcowa. U osób cierpiących na choroby układu krążenia spożywanie minimum 300 gram tłustych ryb morskich tygodniowo, pozwala zredukować śmiertelność spowodowaną zawałami serca. Zmniejszenie umieralności wynika z protekcyjnego wpływu diety bogatej w ryby na obniżenie częstości zaburzeń rytmu serca oraz na prawidłową wymianę sodowo-wapniową w niedokrwionych komórkach serca, działając tym samym przeciwarytmicznie. Poleca się włączenie ryb do jadłospisu przynajmniej dwa razy w tygodniu. Taka dawka powinna być wystarczająca, aby pokryć zapotrzebowanie na kwasy tłuszczowe omega-3.
DHA i EPA wpływają korzystnie na gospodarkę lipidową w organizmie, zmniejszając stężenie cholesterolu całkowitego, triglicerydów, cholesterolu frakcji LDL i podnosząc poziom cholesterolu frakcji HDL we krwi. Dieta niskokaloryczna i bogata w tłuste ryby morskie oraz zmniejszenie masy ciała wpływa na obniżenie stężenia triglicerydów o 38% i zwiększenie stężenia cholesterolu frakcji HDL o 24%. Wzrost poziomu HDL o 1 mg/dl zmniejsza ryzyko wieńcowe o 2-3%.
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe mają również działanie wspomagające w leczeniu problemów natury psychoemocjonalnej, schorzeń dermatologicznych, alergii, stanów zapalnych. Kwasy z rodziny omega-3 łagodzą objawy reumatoidalnego zapalenia stawów, będącego przewlekłym stanem zapalnym stawów.
