Choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS) jest często występującym schorzeniem wśród seniorów zarówno w Polsce, jak i na świecie. Jako symptomy choroby można wymienić uciążliwe dolegliwości bólowe i sztywność stawów, czego konsekwencją jest stopniowe ograniczanie ruchu przez pacjenta. ChZS ma charakter postępujący i prowadzi do niepełnosprawności. Ból stawów powoduje rezygnację z aktywnościi ruchowej, a brak ruchu skutkuje pogłębieniem zmian zwyrodnieniowych. Wyleczenie choroby jest niemożliwe, można jedynie spowolnić rozwój zmian zwyrodnieniowych przy pomocy fizjoterapii, leków bądź przy użyciu endoprotezy stawu. Implanty zapobiegają bólom stawów i ograniczają sztywność, ale nie są w stanie działać tak jak zdrowy staw, dlatego cały czas trwają prace nad doskonaleniem jakości i wytrzymałości protez.
Jakie są przyczyny ChZS?
Naukowcy nie są w stanie jednoznacznie stwierdzić, co wywołuje chorobę. Z całą pewnością wiadomo natomiast, że wiek podeszły przyczynia się do „zużywania” stawów. U seniorów procesy naprawcze w organizmie nie są w stanie odbudować tkanek zniszczonych przez zmiany degeneracyjne. ChZS przyczynia się do zaniku chrząstki stawowej, co predysponuje do pojawienia się stanów zapalnych w stawach. Wraz z upływem czasu procesy degeneracyjne zaczynają obejmować mięśnie i ścięgna. Warto dodać, że niektórzy ludzie mają osobniczą skłonność do wcześniejszego rozwoju choroby – tutaj wpływ ma czynnik genetyczny, czyli niemodyfikowalny. Czynniki przyspieszające zużywanie stawów, to także nadmierna masa ciała, zwłaszcza w połączeniu z brakiem aktywności fizycznej.
Co senior może robić, aby opóźnić postęp choroby:
– wykonywać ćwiczenia fizyczne na miarę własnych możliwości, aby wzmacniać i rozciągać mięśnie
– kontrolować masę ciała, gdyż każdy kilogram nadwagi obciąża stawy kolanowe i biodrowe
– ograniczyć aktywności, które obciążają stawy np. długotrwałe stanie bez ruchu, klęczenie, dźwiganie; bezpieczna aktywność to pływanie, jazda na rowerze, joga
– dbać o zachowanie właściwej pozycji ciała podczas siedzenia, wstawania, podnoszenia ciężarów
Kiedy należy rozważyć leczenie operacyjne ChZS?
Ostateczna decyzja należy do pacjenta, bowiem chorzy nie zawsze podchodzą z optymizmem do wizji wymiany stawu na sztuczny. Niektórzy celowo odwlekają decyzję o poddaniu się ingerencji chirurgicznej i próbują oszczędzać chory staw rezygnując z aktywności ruchowej. Przy takim postępowaniu istnieje niebezpieczeństwo nadmiernego przeciążenia stawów sąsiednich, które również mogą zostać objęte zmianami zwyrodnieniowymi. Pamiętajmy więc, że leczenie operacyjne chroni też inne stawy, dlatego zabieg nie może być odkładany zbyt długo, gdyż nadchodzi moment kiedy fizjoterapia przestaje wystarczać, by móc normalnie funkcjonować. Zmiany powstające w gospodarce hormonalnej kobiet po 50 roku życia oddziałują niekorzystnie na gęstość tkanki kostnej, co wpływa na zmniejszenie trwałości endoprotezy i utrudnia proces prawidłowego osadzenia implantu.
