Cukrzyca to poważne schorzenie polegające na występowaniu zwiększonego poziomu glukozy w krwi (hiperglikemia). Do hiperglikemii dochodzi w wyniku nieprawidłowej produkcji insuliny przez komórki beta w trzustce lub z powodu insulinooporności tkankowej. W zależności od przyczyny hiperglikemii mówi się o cukrzycy typu I lub cukrzycy typu II. Jakie są przyczyny cukrzycy i czym różnią się jej odmiany?
Cukrzyca typu 1, a cukrzyca typu 2 – różnice
Cukrzyca typu 1 to zaburzona produkcja insuliny, która wynika z prawie całkowitego zniszczenia komórek beta przez własne przeciwciała. Z kolei cukrzyca typu 2 charakteryzuje się tzw. insulinoopornością, czyli zmniejszoną wrażliwością tkanek na insulinę. Cukrzyca typu 2 objawia się zwiększonym poziomem glukozy w krwi, nawet pomimo prawidłowego wydzielania insuliny przez trzustkę, dlatego choroba ta często nazywana jest cukrzycą insulinoniezależną.
Insulina w organizmie odpowiada m.in. za rozkład węglowodanów (cukrów) i tłuszczów oraz ich transport do komórek. W przypadku cukrzycy typu 1 dochodzi do niedoborów insuliny, a tym samym zwiększa się poziom glukozy we krwi, ponieważ nie została ona odpowiednio zmetabolizowana. Natomiast cukrzyca typu 2 następuje w wyniku rozwoju oporności na insulinę, czyli osłabionej reakcji tkanek na działanie tego hormonu. Drugą możliwą przyczyną cukrzycy typu 2 są zaburzenia wydzielania insuliny. Oznacza to, że pomimo iż trzustka produkuje insulinę, jest ona wydzielana z opóźnieniem lub zbyt wolno.
Przyczyny cukrzycy
Cukrzyca typu pierwszego stanowi zaledwie ok. 10% wszystkich przypadków zachorowań na cukrzycę. Nie jest to choroba dziedziczna, jednak dziedziczona jest skłonność do autoagresji, dlatego osoby mające w rodzinie chorych na cukrzycę są bardziej narażone na wystąpienie tego schorzenia, ale także innych chorób wynikających z autoagresji organizmu, takich jak np.: choroba Hashimoto, czy choroba Gravesa i Basedowa – zaburzenia tarczycy. Zależność ta oznacza także, że osoby chorujące na schorzenia wynikające z autoagresji są bardziej narażone na zachorowanie na cukrzycę.
Cukrzyca typu 1 najczęściej rozpoznawana jest u dzieci w wieku szkolnym (12-14 lat) lub u osób poniżej 30. roku życia. Zdarza się jednak, że diagnoza zostaje postawiona także w wieku starszym, nawet po 70. roku życia.
Ok. 90% przypadków przypisuje się cukrzycy typu 2, natomiast niewielki odsetek stanowi cukrzyca kobiet ciężarnych. Skłonność do cukrzycy typu 2 również jest dziedziczna, jednak w odróżnieniu od cukrzycy typu 1 ten rodzaj choroby określa się jako cukrzyca wieku dorosłego. Doniedawna na cukrzycę typu 2 zapadali głównie seniorzy oraz osoby powyżej 40. roku życia. Obecnie jednak ze względu na tryb życia i powszechnie występującą otyłość na cukrzycę typu 2 chorują również ludzie młodsi, ponieważ istnieją czynniki, które wyzwalają lub przyśpieszają rozwój choroby, a są to m.in.:
- nieodpowiednia dieta bogata nie tylko w cukry, ale także w tłuszcze;
- podwyższone stężenie trójglicerydów i cholesterolu;
- otyłość, zwłaszcza otyłość brzuszna;
- stres;
- wiek – ryzyko rośnie w raz z wiekiem;
- płeć żeńska – na cukrzycę typu 2 nieco częściej chorują kobiety;
- mała ilość snu;
- nadużywanie alkoholu i palenie papierosów;
- przebyta cukrzyca ciążowa.
Cukrzyca – leczenie
Leczenie cukrzycy typu 1 polega na uzupełnianiu niedoborów insuliny. Natomiast wczesne rozpoznanie cukrzycy typu 2 pozwala na leczenie zachowawcze w postaci stosowania odpowiedniej diety, kolejno doustnych leków przeciwcukrzycowych. Niestety często pomimo leczenia po upływie kilku lub kilkunastu lat i w tym przypadku wprowadza się insulinę. Dzieje się tak ponieważ cukrzyca typu 2 jest chorobą postępującą i zwykle u chorych rozwija się zaburzenie komórek beta w trzustce. Chorzy na cukrzycę powinni pozostawać pod stałą kontrolą, ponieważ odpowiedni moment włączenia insuliny ma kluczowe znaczenie dla dalszego leczenia. Warto również zaznaczyć, że żadna metoda leczenia cukrzycy nie jest skuteczna bez stosowania odpowiedniej diety.
