Kiepskie samopoczucie to typowy objaw wielu chorób przewlekłych. Zwykle je lekceważymy, zrzucając winę na przeciążenie obowiązkami. Ale jeśli od dłuższego czasu słabiej funkcjonujemy w środku dnia, odczuwamy ogólne osłabienie, ogarnia nas niespotykana dotąd chęć na popołudniową drzemkę, powinno to wzbudzić podejrzenie, że przyczyną może być cukrzyca.
Uwagę powinny zwrócić także niczym nieuzasadnione wahania emocjonalne oraz negatywne nastawienie do zadań życiowych czy wreszcie depresja. Oczywiście nie wszystkie negatywne emocje u osoby z cukrzycą zależą od upośledzenia spalania glukozy. Depresja czy wybuchowość mogą mieć inne źródło.
Charakterystyczny dla cukrzycy jest świąd skóry, zwłaszcza w okolicy narządów płciowych, oraz często pojawiające się czyraki. Osoby cierpiące na cukrzycę częściej niż zdrowe mają grzybicę skóry stóp, która zazwyczaj przenosi się również na paznokcie.
Często obserwujemy też wypadanie włosów. Łysienie powiązane z tą chorobą bierze się stąd, że zbyt wysoki poziom cukru sprawia, że cebulki włosów są gorzej odżywione i szybciej przechodzą w fazę zaniku. Utrata włosów może wystąpić na wiele lat przed rozpoznaniem cukrzycy. Czupryna przerzedza się zwykle w okolicy szczytu głowy. Przy przyjmowaniu odpowiedniej dawki insuliny wypadanie włosów zostaje nieco zahamowane.
Gorzej też goją się rany. Zbyt wysoki poziom cukru we krwi powoduje, że zwykłe zadrapanie może goić się bardzo długo. Gdy choroba jest bardziej zaawansowana, uszkadza nerwy. To polineuropatia cukrzycowa, czyli ciągłe mrowienie w stopach lub utrata czucia.
Wczesnym objawem cukrzycy mogą być trudne do wytłumaczenia przekrwienie spojówek oraz zaburzenia widzenia, które są związane z mikrouszkodzeniami naczyń włosowatych w siatkówce oka. Nadmiar glukozy powoduje odwodnienie soczewki oka, zmienia się jej kształt, co zamazuje ostrość widzenia. Dolegliwość ta zanika powoli po wdrożeniu leczenia przeciwcukrzycowego.
Wykrycie cukrzycy nie jest możliwe bez odpowiednich testów z krwi. Objawy podobne do symptomów cukrzycy mogą towarzyszyć innym chorobom, na przykład chudnięcie – nowotworom lub nadczynności tarczycy, nadmierne pragnienie i wielomocz – moczówce lub niewydolności nerek, świąd skóry – chorobom wątroby. Poza tym cukrzyca może towarzyszyć wielu schorzeniom i trzeba je ustalić, by wybrać najlepszy sposób leczenia. Nadmiar cukru w krwi może być związany z chorobami trzustki, zaburzeniami endokrynologicznymi, na przykład pojawia się w akromegalii,
zespole Cushinga czy nadczynności tarczycy. Przyczyną bywają też zakażenia wirusowe, które zaburzają system odpornościowy, a w tym przypadku najważniejsze jest rozpoznanie agresora i pokonanie go.
Zwiastunem choroby mogą być również szybko postępujące choroby dziąseł i jamy ustnej oraz trudności w ich skutecznym leczeniu. Pojawiają się ropniaki przyzębne, pleśniawki lub zakażenia drożdżakowe jamy ustnej. Przy wykluczeniu jako przyczyn stosowanych w ostatnim czasie leków immunosupresyjnych, antybiotyków itp. dolegliwości mogą być brane pod uwagę jako ukryte objawy cukrzycy. Także zaburzenia smaku mogą sygnalizować zmiany cukrzycowe. Są one zwykle skutkiem nierozpoznanej neuropatii cukrzycowej.
Kolejną oznaką cukrzycy może być przykry oddech, szczególnie niepokojący jest zapach acetonu lub octu. Pojawia się on także, gdy choroba jest niewłaściwie leczona. Przy takich objawach koniecznie trzeba szybko oznaczyć poziom glukozy we krwi oraz zbadać mocz na obecności cukru i acetonu. Wyniki mogą sugerować poważne powikłania cukrzycowe wymagające leczenia w szpitalu.
Gdy cukrzyca atakuje panie, lubi się ukrywać pod postacią schorzeń ginekologicznych. Mogą to być zapalenie bakteryjne pochwy, świąd, grzybica, zaburzenia miesiączkowania. Po wykluczeniu możliwości, że jest to powikłanie po kuracji antybiotykowej, lekarz powinien wziąć pod uwagę utajoną cukrzycę i zbadać poziom glukozy we krwi. Podobne podejrzenia może mieć ginekolog, którego pacjentka roni kolejne ciąże. Także męskie problemy w życiu intymnym (zaburzenia erekcji, wytrysku czy spadek popędu seksualnego) mogą zwiastować cukrzycę. Są efektem powodowanych przez nią zmian w naczyniach i włóknach nerwowych odpowiedzialnych za występowanie wzwodu oraz zaburzeń hormonalnych.
Bardzo niepokojącym sygnałem są częste kurcze mięśni. Zawsze trzeba powiedzieć o nich lekarzowi. Mogą zwiastować wiele chorób, w tym także cukrzycę, która z czasem zaczyna niszczyć układ nerwowy. Zakończenia nerwów stają się nadmiernie pobudzone lub niewrażliwe na bodźce. Typowymi objawami są drętwienie, pieczenie, palenie, brak czucia w skórze, zwłaszcza palców dłoni i stóp, nasilające się kurcze łydek (w nocy) albo niedowłady mięśni czy porażenia, niedowład jednego z nerwów.
Do grup ryzyka należą osoby z nadwagą lub otyłością, cierpiące na nadciśnienie lub chorobę układu sercowo-naczyniowego, mające podwyższone stężenie cholesterolu i trójglicerydów we krwi, kobiety cierpiące na zespół policystycznych jajników oraz te, które przebyły cukrzycę podczas ciąży lub urodziły dziecko o masie powyżej 4 kg. Czujność powinny wykazać również osoby z cukrzycą w wywiadzie rodzinnym oraz te, które kiedykolwiek miały nieprawidłowy poziom glukozy we krwi.
WSKAZANA SZCZEGÓLNA CZUJNOŚĆ Oznaki cukrzycy pojawiają się zwykle dopiero w zaawansowanym stadium choroby. Dlatego lekarze zalecają wykonywanie raz do roku badań profilaktycznych sprawdzających poziom cukru we krwi. Do grupy osób zagrożonych cukrzycą należą między innymi osoby z nadwagą. Zachorowaniu sprzyjają także siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej. Duże znaczenie ma również to, czy cukrzyca występuje rodzinnie. Jeśli ktokolwiek z naszych krewnych ma zbyt
wysoki poziom cukru, trafiamy do grupy podwyższonego ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2. Regularne badania są też zalecane osobom z nadciśnieniem tętniczym, wysokim poziomem cholesterolu oraz cierpiącym na choroby układu sercowo-naczyniowego.
SUCHOŚĆ W JAMIE USTNEJ
Jej medyczna nazwa to kserostomia. Może być jednym z objawów niezdiagnozowanej cukrzycy. Pojawia się, bo ślinianki nie produkują śliny lub jest jej zbyt mało, chociaż organizm jest dobrze nawodniony. W efekcie wysuszona błona śluzowa jest podatna na urazy mechaniczne, to zaś w konsekwencji wiąże się z nadkażeniami bakteryjnymi, wirusowymi i grzybiczymi. Przy takich problemach trzeba odwiedzić lekarza. Ważnym elementem terapii jest zastosowanie odpowiednich płynów do płukania o działaniu łagodzącym, oczyszczającym i nawilżającym śluzówkę.
