Choroba refluksowa (GERD) to obecność charakterystycznych dolegliwości spowodowanych refluksem żołądkowo-przełykowym, czyli zarzucaniem zawartości żołądka do przełyku. Przełyk posiada dwa zwieracze – górny i dolny. Gdy dolny zwieracz jest niewydolny, enzymy trawienne i kwas żołądkowy mogą przedostać się z powrotem do przełyku i wywoływać uszkodzenia błony śluzowej. Przyczyną omawianej choroby może być również dysfunkcja motoryki żołądka bądź nieprawidłowości w procesie oczyszczania przełyku z zarzucanej treści pokarmowej.
Symptomem choroby refluksowej najczęściej bywa zgaga, czyli piekący ból, który promieniuje od nadbrzusza w kierunku gardła. Czasami ból przypomina „palenie” za mostkiem lub w nadbrzuszu, może też powodować dyskomfort w klatce piersiowej przypominający bóle wieńcowe. Niekiedy dochodzi do epizodów ulewania treści pokarmowej.
Następstwem choroby refluksowej może być przełyk Barretta lub gruczolakorak przełyku. Przełyk Barretta to stan chorobowy, który bagatelizowany, może przyczynić się do powstania nowotworu złośliwego przełyku. Prawdopodobieństwo rozwoju raka u pacjentów z chorobą refluksową jest 40-krotnie większe niż u osób niecierpiących na wspomniane schorzenie.
W jaki sposób żywność może oddziaływać na nasilenie objawów choroby refluksowej?
– drażnienie receptorów włókien czuciowych
Powyższe działanie wywołują pokarmy kwaśne, takie jak owoce cytrusowe i niektóre przyprawy (papryczka chili, pieprz, tymianek, kminek, kurkuma, czosnek).
– wzmaganie produkcji kwasu solnego w żołądku
Kawa jest produktem spożywczym, którego powinny unikać osoby borykające się z niewydolnością dolnego zwieracza przełyku. Warto zdawać sobie sprawę, iż kofeina pobudza wydzielanie kwasu żołądkowego, który łatwo przedostaje się do przełyku, dzięki wadliwemu działaniu dolnego zwieracza.
– obniżanie napięcia dolnego zwieracza przełyku
Duże dawki alkoholu przyczyniają się do spadku napięcia dolnego zwieracza oraz pobudzają produkcję kwasu żołądkowego. Niekorzystny wpływ alkoholu jest jeszcze silniejszy, gdy dodamy do etanolu owoce cytrusowe bądź sok pomidorowy.
– spowalnianie opróżniania żołądkowego oraz stymulowanie produkcji hormonów żołądkowo-jelitowych przez potrawy wysokotłuszczowe Co można zrobić, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia refluksu żołądkowo-przełykowego?
Pacjenci powinni unikać spożywania obfitych posiłków. Należy spożywać niewielkie porcje pokarmu z częstotliwością wynoszącą 5-6 posiłków na dobę. Warto tak rozplanować czas konsumpcji, aby jeść w równych odstępach czasu. Ostatni posiłek należy spożyć nie później niż 3 godziny przed nocnym spoczynkiem, ponieważ w pozycji leżącej podczas snu oczyszczanie przełyku z treści pokarmowej jest mniej wydolne. Uniesienie wezgłowia łóżka o około 20 cm lub podłożenie pod głowę i szyję dodatkowej poduszki przyspiesza wspomniane oczyszczanie przełyku.
Otyłość i nadwaga przyczynia się do intensyfikacji objawów choroby refluksowej poprzez zwiększone ciśnienie śródbrzuszne, dlatego należy zadbać o osiągnięcie właściwej masy ciała. Ciśnienie śródbrzuszne podnoszą także zbyt obcisłe ubrania, zwłaszcza spodnie/spódniczki.
Palacze cierpiący na chorobę refluksową powinni zrezygnować z nałogu, gdyż palenie tytoniu obniża napięcie dolnego zwieracza przełyku i przyczynia się do spowolnienia oczyszczania przełyku z kwasu żołądkowego. U osób palących dochodzi również do wzrostu ciśnienia brzusznego.
