Z owsa powstają płatki owsiane, płatki górskie, pęczak, kasze, otręby, mieszanki typu muesli. Produkty owsiane służą jako zagęstniki i stabilizatory do zup, sosów, odżywek oraz wypełniacze do pasztetów, a mąka owsiana jest składnikiem dziecięcych kaszek mlecznych.
Białko
Ziarno owsa stanowi ważne źródło białka o wysokiej wartości odżywczej. W obłuszczonym ziarnie ilość białka ogółem waha się w granicach 10-23% i jest go więcej o 10-20% w porównaniu z innymi zbożami. Spożycie 100 g płatków owsianych pokrywa dzienne zapotrzebowanie człowieka na 7 z 10 aminokwasów egzogennych. Wartość odżywcza białek znajdujących się w poszczególnych odmianach zbóż mierzona wskaźnikami biologicznymi pozwala uszeregować zboża następująco: owies > żyto > jęczmień > kukurydza > pszenica.
Tłuszcz
Pod względem zawartości tłuszczu, który kształtuje się w ziarnie owsa na poziomie 4-10%, zboże to zdecydowanie przewyższa (3-5 razy) inne zboża w Polsce. Tłuszcz owsiany jest bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe, które stanowią około 80% wszystkich kwasów. Są to głównie: kwas oleinowy, kwas linolowy oraz w mniejszych ilościach kwas α-linolenowy. Kwasy te hamują proces agregacji (tj. zlepiania się) płytek krwi, zapobiegając w ten sposób powstawaniu zakrzepów. Codzienna dawka produktów owsianych sprzyja obniżaniu poziomu cholesterolu w organizmie człowieka, przy czym efekt ten jest wywołany współdziałaniem kwasu linolowego, fitosteroli, polifenoli i błonnika pokarmowego.
Węglowodany
Ziarno owsa, w porównaniu z innymi zbożami, zawiera najmniejszą ilość węglowodanów wśród których dominuje skrobia. Oprócz niej na uwagę zasługuje hemiceluloza i celuloza, które wchodzą w skład błonnika pokarmowego oraz tworzą strukturę ścian komórkowych. Wysoki poziom frakcji rozpuszczalnej włókna pokarmowego jest charakterystyczny dla owsa. Najważniejszym, rozpuszczalnym w wodzie składnikiem włókna pokarmowego owsa są β-glukany – szczególnie wartościowe w jadłospisie ze względu na ich zdolność do tworzenia lepkich roztworów, które spowalniając pasaż i zakwaszając treść pokarmową, hamują rozwój bakterii gnilnych oraz zmniejszają wchłanianie tłuszczu i cholesterolu.
Składniki mineralne i związki bioaktywne
Owies, obok prosa, jest zbożem najbogatszym w składniki mineralne takie jak: związki wapnia, magnezu, fosforu, potasu, żelaza, krzemu, cynku, a o ich zawartości decyduje głównie odmiana, warunki pogodowe panujące podczas wegetacji. Owies i jego produkty stanowią wyjątkowe źródło związków bioaktywnych o właściwościach przeciwutleniających, a do najważniejszych z nich należą: polifenole, kwas fitynowy, fitosterole. Związki polifenolowe redukują nadtlenki, unieruchamiają wolne rodniki, odznaczają się tez działaniem bakteriostatycznym oraz wpływają na poprawę pracy serca. Kwas fitynowy ma właściwości przeciwnowotworowe i jest pomocny w leczeniu miażdżycy.
Inne właściwości preparatów z owsa
Wyciągi i preparaty pochodzące z liści owsa mają zastosowanie farmakologiczne. Charakteryzują się działaniem przeciwbakteryjnym, przeciwzapalnym, uspokajającym, nasennym i poprawiającym metabolizm. Produkty owsiane wywierają tez pozytywny wpływ na skórę, łagodzą oraz wzmacniają barierę naskórkową. Olej z owsa posiada korzystne właściwości dermatologiczne i jest stosowany jako dodatek do mydła, płynów do kąpieli. Białka owsa zapobiegają wysuszaniu się włosów i poprawiają ich strukturę, dlatego substancje te są obecne w niektórych szamponach i odżywkach.
Aktywator Inicjatyw Senioralnych
2024-11-18
