Szukaj

Pierwiastki śladowe i ich szkodliwy wpływ na zdrowie człowieka

Pierwiastki śladowe i ich szkodliwy wpływ na zdrowie człowieka

Arsen
Arsen i jego związki uznane są za rakotwórcze, zalicza się je do czynników zaburzających procesy naprawy materiału genetycznego. Związki arsenu wchodzą w skład pestycydów, środków do konserwacji drewna i skóry, są także wykorzystywane do produkcji emalii. Omawiany pierwiastek dostaje się do organizmu drogą pokarmową wraz ze skażoną wodą i pożywieniem. Optymizmem napawa fakt, iż w wielu krajach systematycznie obniża się dopuszczalne maksymalne stężenie arsenu w wodzie pitnej. W niektórych gałęziach przemysłu może dochodzić do narażenia zawodowego, bowiem szkodliwe związki arsenu przechodzą do ustroju również drogą oddechową. Długotrwała ekspozycja wziewna omawianego pierwiastka może doprowadzić do rozwoju nowotworów płuc, a także do powstania zmian patologicznych w wątrobie, płucach, sercu. Wśród produktów spożywczych dużą ilością arsenu cechują się ryby takie jak: łosoś, makrela, tuńczyk, sardynki. Pewne ilości szkodliwego pierwiastka możemy odnaleźć w piwie, winie oraz w ryżu. Z kolei warzywa kapustne (kalafior, brokuły, jarmuż), z uwagi na zawartość siarki, łatwo wiążą się ze związkami arsenu.
Kadm
Kadm ma udowodnione działanie kancerogenne, przedostaje się do organizmu poprzez przewód pokarmowy, drogi oddechowe oraz przez powłoki skórne. Może gromadzić się w glebie, przez co dochodzi do jego akumulacji w warzywach korzeniowych i w zbożach uprawianych blisko terenów przemysłowych. Są rośliny, które gromadzą pierwiastek w liściach np. sałata, szpinak lub w nasionach np. słonecznik, len. Mięso ryb, mięczaków, ostryg i skorupiaków także może zawierać szkodliwy pierwiastek, podobnie sytuacja wygląda z podrobami (wątroba, nerki). 75% kadmu dociera do ustroju wraz z produktami roślinnymi, głównie z ziemniakami, bowiem są to warzywa często spożywane przez mieszkańców naszego kraju. Metal przedostaje się do ustroju podczas palenia wyrobów tytoniowych, gdyż wypalając 1 papierosa do płuc dochodzi 0,1–0,2 µg tego pierwiastka. Szkodliwy pierwiastek przechodzi do organizmu dziecka wraz z mlekiem matki karmiącej piersią.
Najgroźniejsza jest zawodowa ekspozycja na wdychanie toksycznego pierwiastka np. przy produkcji baterii niklowo-kadmowych czy produktów z PCV, bowiem 90% wdychanej substancji ulega kumulacji w różnych narządach. Długotrwałe narażenie na kadm wywołuj przewlekłe zatrucie, które objawia się metalicznym posmakiem w ustach, brakiem apetytu, u nasady zębów powstaje charakterystyczny żółty nalot kadmowy. Następnie dochodzi do uszkodzenia nerek, wątroby, jelit. Kadm powoduje uszkodzenie mięśni gładkich naczyń krwionośnych, co predysponuje do powstania blaszek miażdżycowych.
Ołów
Ołów może przeniknąć do układu oddechowego człowieka wraz z zanieczyszczonym powietrzem atmosferycznym. Przemysł hutniczy oraz górnictwo przyczyniają się do zwiększania stężenia niebezpiecznego pierwiastka w powietrzu, natomiast woda zatruwana jest przez ścieki przemysłowe i rolnicze. Dużą zawartością ołowiu może odznaczać się gleba podlegająca skutkom rozwoju motoryzacji i przetwórstwa metali. Z gleby pierwiastek przenika do roślin, a następnie trafia do układu pokarmowego człowieka. Największe ilości metalu śladowego gromadzą się w warzywach, których częścią jadalną są korzenie lub liście (buraki, rzodkiewka, sałata, pietruszka, marchew). Niewielkie ilości ołowiu mogą przeniknąć przez skórę, wiązać się z czerwonymi krwinkami, a następnie docierać do różnych narządów. Powyższy pierwiastek może zaburzać procesy naprawcze w obrębie materiału genetycznego, dlatego przyczynia się do rozwoju nowotworów płuc, żołądka, a także wpływa na osłabienie funkcjonowania układu odpornościowego i sercowo-naczyniowego. Po przekroczeniu bariery krew-mózg odkłada się w tkance otaczającej włókna nerwowe, dlatego może predysponować do powstania glejaków, czyli nowotworów utworzonych z komórek glejowych mózgu.