Układowe choroby tkanki łącznej wywołują zaburzenia w funkcjonowaniu układu oddechowego na skutek zaburzeń w układzie immunologicznym, dlatego pacjenci cierpiący na schorzenia z grupy kolagenoz powinny być poddani badaniom radiograficznym klatki piersiowej. W przypadku wykrycia niepokojących zmian w płucach zaleca się dalszą diagnostykę pod postacią badania czynnościowego, takiego jak spirometria podstawowa – pomiar objętości i pojemności płuc oraz przepływu powietrza w drogach oddechowych. Można wykonać również echokardiografię czyli badanie ultrasonograficzne, w którym wykorzystuje fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości.
Jakie choroby układu oddechowego można zdiagnozować w przebiegu kolagenoz:
– śródmiąższowe włóknienie płuc – objawem tego schorzenia jest suchy kaszel, duszność wysiłkowa
– zarostowe zapalenie oskrzelików – cechą charakterystyczną jest nasilająca się duszność i postępująca niewydolność oddechowa, która prowadzi do zgonu pacjenta w ciągu kilku lat
– krwawienie pęcherzykowe – symptomy tego powikłania to podwyższona temperatura ciała, krwioplucie i duszność
– zapalenie oskrzeli – obserwowane objawy to suchy kaszel z odkrztuszaniem
– zapalenie opłucnej – gromadzenie się płynu w jamie opłucnej
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)
RZS to choroba reumatyczna o podłożu immunologicznym, której przyczyny nie są jeszcze dokładnie poznane. W wyniku choroby dochodzi do powiększania się błony maziowej i destrukcji ścięgien, więzadeł, kości i chrząstek. Powikłaniem schorzenia jest często śródmiąższowe włóknienie płuc diagnozowane zwłaszcza u mężczyzn nałogowo palących papierosy. Włóknienie może wyprzedzić inne objawy RZS, więc w celu prawidłowego zidentyfikowania choroby należy wykonać biopsję płuc. Zmianami charakterystycznymi dla RZS są guzki reumatoidalne, które najczęściej bywają usytuowane pod opłucną i nie dają żadnych objawów. Zmiany te nie wymagają leczenia, ale ich rozpad może przyczynić się do rozwoju odmy opłucnowej. Kolejnym powikłaniem RZS bywa wysięk opłucnowy, który może wystąpić bezobjawowo lub powodować duszności i bóle.
Zapalenie wielomięśniowe oraz skórno-mięśniowe
Głównym objawem choroby jest osłabienie mięśni, które narasta stopniowo, w ciągu tygodni lub miesięcy. Pacjenci mają problemy z chodzeniem po schodach, wstawaniem z krzesła. Zajęcie mięśni gardła i górnej części przełyku skutkuje krztuszeniem się i zachłystowym zapaleniem płuc. Omawiana choroba może prowadzić do śródmiąższowego włóknienia płuc.
Twardzina układowa (TU)
Powyższa choroba ma podłoże autoimmunologiczne, a jej objawy to postępujące włóknienie skóry i narządów wewnętrznych, uszkodzenie naczyń krwionośnych, zapalenie stawów i mięśni. W przebiegu TU dochodzi do pojawienia się śródmiąższowego włóknienia płuc o łagodnym lub umiarkowanym przebiegu. U mniej niż ¼ chorych choroba płuc ma przebieg ciężki i prowadzi do niewydolności oddechowej.
Zespół Sjögrena (ZS)
Początek choroby przypada zwykle na czwartą bądź piątą dekadę życia. Może wystąpić samodzielnie lub towarzyszyć innym schorzeniom, takim jak RZS, TU, toczeń rumieniowaty układowy. Choroba objawia się wysychaniem błon śluzowych. Pacjenci zgłaszają się do lekarza z problemem „suchych oczu”, obrzękniętych ślinianek, trudności z przełykaniem i spaczonym odczuwaniem smaku. ZS prowadzi do suchego zapalenia oskrzeli, co przejawia się jako uporczywy, suchy kaszel. Powikłaniem płucnym w przypadku zespołu Sjögrena jest śródmiąższowe włóknienie płuc.
