Zaburzenia czynności tarczycy u seniorów

Zaburzenia czynności gruczołu tarczowego są częstsze u osób w wieku podeszłym niż u osób młodszych i bywają trudne do zdiagnozowania, gdyż mogą przebiegać bezobjawowo lub z niewielkimi objawami klinicznymi. Symptomy mogą być niespecyficzne oraz maskowane przez zażywane leki. Z wiekiem dochodzi do wzrostu stężenia TSH w surowicy (TSH czyli tyreotropina, jest hormonem produkowanym przez przysadkę mózgową, wpływa na funkcjonowanie tarczycy poprzez jej pobudzanie do wydzielania T4 (tyroksyny) i T3 (trójjodotyroniny). Interpretacja wyników badań tarczycowych u osób starszych jest trudna z uwagi na współistnienie u seniorów chorób przewlekłych i przyjmowania wielu leków.
Nadczynność tarczycy:
Przyczyny nadczynności tarczycy u osób w wieku podeszłym to: wole wieloguzkowe, pojedynczy guz tarczycy, choroba Gravesa-Basedowa. Choroba ta może mieć również podłoże jatrogenne, najczęściej rozwija się wówczas w następstwie stosowania zbyt dużych dawek leku w terapii niedoczynności tarczycy, wola obojętnego oraz raka tarczycy.
Nadczynność tarczycy u seniorów może manifestować się objawami ze strony przewodu pokarmowego (biegunka, wymioty) lub objawami ze strony układu nerwowego (depresja, stany maniakalne, zaburzenia pamięci, demencja). Osoby starsze stanowią najliczniejszą grupę pacjentów, u których dochodzi do wystąpienia rzadkiej postaci nadczynności tarczycy, tj. postaci apatycznej. Objawami tej postaci choroby są: znużenie, senność, stany depresyjne, otępienie rzekome, utrata masy ciała, obniżone tętno. Pacjenci uprzednio cierpiący na zaparcia obserwują poprawę rytmu wypróżnień. Choroba może potęgować współistniejące schorzenie serca, nasilić bóle niedokrwienne mięśnia sercowego oraz upośledzić tolerancję wysiłku fizycznego. Zdarza się, że nadczynność tarczycy przebiega bezobjawowo u seniorów.
Niedoczynność tarczycy
Przyczyny niedoczynności tarczycy u osób starszych to: przewlekłe zapalenie tarczycy, niedobór jodu, przebyty zabieg usunięcia tarczycy lub leczenie jodem radioaktywnym. Stosunkowo duży odsetek przypadków choroby ma podłoże jatrogenne. Stanowić ono może skutek leczenia radiojodem, stosowania zbyt dużych dawek farmaceutyków podczas leczenia nadczynności tarczycy.
Rozpoznanie niedoczynności tarczycy u seniorów może być utrudnione przez wzgląd na fakt, iż wiele objawów klinicznych pokrywa się z tymi stwierdzanymi u osób starszych, u których nie występuje schorzenie tarczycy. Do symptomów tych należą: spowolnienie procesów pamięciowych, zmęczenie, zaparcia, wypadanie włosów, suchość skóry. Najbardziej typowe objawy niedoczynności tarczycy w wieku podeszłym to osłabienie i zmęczenie. W następstwie choroby może dochodzić u seniorów do spowolnieni akcji serca, zwiększenia ryzyka miażdżycy, wzrostu sztywności tętnic, nasilenia krzepnięcia krwi. Często wraz z niedoczynnością tarczycy występuje też hipercholesterolemia, niedokrwistość makrocytarna i cechy zastoinowej niewydolności serca. U większość pacjentów w wieku podeszłym choroba ma łagodny przebieg, ale czasami dochodzi do wystąpienia śpiączki hipometabolicznej obarczonej wysokim ryzykiem zgonu (około 40%). Najczęściej śpiączka występuje jako skutek nałożenia się na nierozpoznaną uprzednio niedoczynność tarczycy innego czynnika np. zapalenia płuc, zabiegu operacyjnego, krwawienia z przewodu pokarmowego, podania leków uspokajających.
Guzki tarczycy
Proces starzenia się predysponuje do zwiększonego ryzyka powstania guzków tarczycowych. 50% kobiet w starszym wieku boryka się z tym problemem. Należy pamiętać, że jedną z przyczyn powstania guzków jest niedobór jodu w diecie.
Rak tarczycy
U osób w podeszłym wieku ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych tarczycy wzrasta. Rak tarczycy wykazuje bardziej agresywny charakter powyżej 45 roku życia, powyżej którego cechuje się większą tendencją do rozprzestrzeniania się poza tarczycę i tworzenia przerzutów do odległych miejsc. Przebieg tego nowotworu jest bardziej ostry u mężczyzn. Wśród pacjentów powyżej 60 roku życia częściej dochodzi do nawrotów choroby.