Warto zdawać sobie sprawę, czym jest szpik kostny i jaka jest jego rola w organizmie, aby uzmysłowić sobie, czym grozi choroba tego narządu. Szpik kostny jest najważniejszym narządem krwiotwórczym człowieka. Wyróżniamy postać aktywną i nieaktywną szpiku. Postać aktywna, to czerwony szpik kostny wytwarzający krwinki czerwone, białe i płytki krwi. Szpik żółty składający się z komórek tłuszczowych jest postacią nieaktywną, natomiast w stanach dużego zapotrzebowania na krew, szpik ten może ulec przemianie do szpiku czerwonego. Szpik kostny występuje w jamach szpikowych kości długich.
Co świadczy o nieprawidłowym funkcjonowaniu narządu?
– Anemia i zaburzenia krzepnięcia krwi objawiające się obniżeniem stężenia hemoglobiny lub ilości krwinek czerwonych we krwi, na skutek zmian patologicznych w tworzeniu się erytrocytów lub przyspieszenie ich rozpadania się.
– Skazy krwotoczne charakteryzujące się wydłużonym czasem regeneracji tkanek i naczyń krwionośnych po zranieniach, skłonnością do tworzenia się krwiaków w następstwie niewielkich urazów oraz tendencją do pojawiania się długotrwałych krwawień.
– Choroby nowotworowe szpiku kostnego (szpiczak, białaczka)
Białaczka szpikowa to choroba charakteryzująca się występowaniem nadmiernej ilości białych krwinek (leukocytów) we krwi, szpiku kostnym i narządach krwiotwórczych, takich jak śledziona. Krwinki są niedojrzałe i nie mogą wypełniać swoich funkcji, ale ich zwiększone stężenie może powodować nacieki w różnych organach. Ostra białaczka szpikowa (AML) pojawia się częściej w populacji osób powyżej 65 roku życia. Co przyczynia się do rozwoju tego nowotworu?
– czynniki genetyczne – zwiększone występowanie AML stwierdzono u osób cierpiących na dziedziczne choroby związane z defektem naprawy DNA.
– narażenie na substancje szkodliwe – wykazano częstsze pojawianie się AML u osób narażonych na kontakt ze środkami ochrony roślin, farbami, produktami przemiany ropy naftowej.
– promieniowanie jonizujące – radioterapia i jednoczesne zażywanie leków alkilujących (grupa leków przeciwnowotworowych) podnosi prawdopodobieństwo zachorowania na AML.
Objawy choroby to najczęściej zmęczenie, zmniejszona tolerancja wysiłku, niechęć do spożywania posiłków, spadek masy ciała, czasami gorączka. U niektórych pacjentów pojawiają się bóle głowy, bóle kości, zaburzenia widzenia, nadpotliwość. Mogą wystąpić też symptomy związane z wystąpieniem nacieków np. w macicy, jajnikach, gruczole krokowym, płucach.
Leczenie białaczki zależne jest od wieku pacjenta i stopnia zaawansowania nowotworu. Chemioterapia prowadzona jest w szpitalu i może trwać kilka tygodniu bądź kilka miesięcy. Jako leczenie wspomagające stosowane są transfuzje preparatów krwiopochodnych.
Szpiczak mnogi (szpiczak plazmocytowy) to choroba, w której mamy do czynienia z nadmiernym i nieprawidłowym namnażaniem się komórek plazmatycznych. Komórki te powodują niekontrolowane wydzielanie dużej ilości przeciwciał. Dochodzi do niedokrwistości wynikającej ze zmniejszonej liczby czerwonych krwinek, zaburzeń odporności na skutek spadku liczby prawidłowych białych krwinek oraz do zaburzeń krzepnięcia krwi spowodowanej zmniejszoną liczbą płytek krwi. Nowotwór ten występuje rzadko, ale jest bardzo niebezpieczny. Głównie pojawia się u osób powyżej 50 roku życia.
Do tej pory nie określono jednoznacznie przyczyn pojawiania się szpiczaka, natomiast wiadomo, że zachorowaniu sprzyja narażenie na niektóre środki chemiczne i promieniowanie, osłabienie system odpornościowy. Szpiczak plazmocytowy jest chorobą trudną do zdiagnozowania w początkowym stadium ze względu na niespecyficzne objawy tj. zmęczenie, częste infekcje, bóle kości. W stadium zaawansowanym dochodzi do niszczenia kości na skutek wzmożonej działalności komórek kościogubnych szpiku, w następstwie tego mechanizmu dochodzi do uwalniania do krwiobiegu dużych ilości wapnia, a to wywołuje uszkodzenia nerek.
Rower trójkołowy dla seniora
2024-04-24
