Problemy z wypróżnianiem sporadycznie mogą dokuczać wszystkim. Niestety wraz z upływem lat wzrastają tendencje do zaparć, które poważnie zagrażają zdrowiu osób w podeszłym wieku. Co zwiększa ryzyko zaparć, jak sobie z nimi radzić i co robić, aby nie powracały?
Czynniki nasilające zaparcia
Senior z racji godziwego wieku narażony jest na powstawanie dokuczliwych i niejednokrotnie bolesnych zaparć. Długotrwała pozycja leżąca utrudnia pracę przewodu pokarmowego dodatkowo zwiększa ryzyko wystąpienia zaparć. Istnieją również leki oraz choroby, które są bezpośrednią przyczyną tej dolegliwości.
Leki i schorzenia mogące wywoływać zaparcia:
• wysokie dawki wapnia;
• wysokie dawki żelaza;
• wcześniejsze stosowanie zbyt dużych ilości środków przeczyszczających;
• kodeina – substancja o działaniu m.in. przeciwbólowym, składnik np. syropów i leków stosowanych przy przeziębieniu;
• niedoczynność tarczycy;
• nowotwór jelita grubego, stany zapalne, niedokrwienie jelit, uchyłki jelita grubego, hemoroidy;
• zespół nadwrażliwości jelita grubego (zaparcie naprzemiennie z biegunką);
• choroba Parkinsona;
• udar mózgu;
• uszkodzenia rdzenia kręgowego;
• stres;
• depresja;
• otyłość.
Leczenie zaparć
Leczenie zaparć u seniora powinno przebiegać pod okiem lekarza. Jeśli zaparcia występują sporadycznie można wspomagać się naturalnymi sposobami, jeśli jednak problem nawraca należy poradzić się lekarza. Bezwzględnym wskazaniem do konsultacji z lekarzem jest bolesne zaparcie, które nie ustępuje. Niewydalony kał wysusza się w jelitach i tworzy złogi. Przy braku szybkiej interwencji konieczne może okazać się usuwanie go przy pomocy lewatywy, ręcznie, a nawet w trakcie zabiegu chirurgicznego w znieczuleniu ogólnym.
Ważne jest także zdiagnozowanie przyczyny zaparć, a przede wszystkim wykluczenie innych chorób jako ich podłoża. Jeśli zaparcie wynika z czynników naturalnych (dieta, tryb życia) i ma łagodny przebieg lekarz może zalecić przyjęcie środka przeczyszczającego zawierającego np. metylocelulozę lub nasiona babki płesznik.
Postępowanie w trakcie zaparcia – rady dla opiekuna osoby starszej
Ważne jest, aby nie oddawać kału na siłę, co może nasilić dolegliwości bólowe oraz spowodować pojawienie się hemoroidów. Opiekun powinien pomóc niepełnosprawnemu seniorowi w odpowiednim ułożeniu ciała w trakcie korzystania z toalety. O ile jest to możliwe należy pod stopy podłożyć niewielki podnóżek i pochylić się do przodu.
W przypadku zaparć u seniora nie powinno się na własną rękę stosować środków przeczyszczających. Mogą one rozleniwić i przyzwyczaić organizm, a po ich odstawieniu problem powróci z większą uciążliwością. Warto w pierwszej kolejności wypróbować naturalne metody. Regularne przestrzeganie zdrowej diety pomoże uniknąć zaparć i regulować cykl wypróżnień.
Wskazania dla osób ze skłonnością do zaparć:
– należy zwiększyć ilość płynów w ciągu dnia,
– jeśli to możliwe senior powinien zwiększyć swoją aktywność fizyczną;
– dieta powinna zawierać ok. 20-25 g błonnika dziennie, jego ilość należy zwiększać stopniowo przez wprowadzenie produktów takich jak np.: pieczywo pełnoziarniste, botwina, soczewica, fasola, cebula, chrzan, porzeczki, maliny.
– można pić napar z senesu, babki płesznik, lukrecji, cykorii, czarnego bzu, kory kruszyny.
