Rak szyjki macicy jest nowotworem rzadko występującym u młodych kobiet, największą zachorowalność odnotowuje się w grupie wiekowej 45-65 lat. Badacze uważają, że rak ten wykazuje cechy choroby przenoszonej drogą płciową.
Czynniki predysponujące do rozwoju omawianego nowotworu to:
– duża liczba partnerów seksualnych
– duża liczba porodów
– infekcje wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV)
– palenie papierosów
– niski status socjalno-ekonomiczny
Uważa się, że zachorowaniu sprzyja też:
– dieta uboga w antyoksydanty wymiatające wolne rodniki tlenowe
– infekcje wirusowe narządu płciowego przenoszone poprzez kontakty seksualne
– długotrwałe zażywanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych.
Profilaktyka
W celu rozpoznania wczesnych zmian nowotworowych bądź zmian przednowotworowych konieczne jest wykonanie badania cytologicznego. Przyjęto, że badanie to należy powtarzać co 3 lata. Niestety wykazano, że ponad połowa przypadków raka występuje u pacjentek, które ostatni rozmaz miały robiony więcej niż 5 lat przed zdiagnozowaniem choroby.
Stopnie klinicznego zaawansowania raka szyjki macicy
– stopień 0 – rak przedinwazyjny, częściej występuje u kobiet młodych
– stopień IA – rak małoinwazyjny, zmiana o powierzchni nieprzekraczającej 7 mm
– stopień IB – zmiana nowotworowa większa niż w stopniu IA
– stopień IIA
– stopień IIB – dominujące stadium wśród pacjentek w Polsce. W tym stopniu zaawansowania należy określić wydolności nerek i wykluczyć pojawienie się wodonercza.
– stopień IIIA – nowotwór obejmuje 1/3 dolnej długości pochwy
– stopień IIIB – występowanie nacieku sięgającego do talerzy kości biodrowych
– stopień IVA – rak rozprzestrzenia się na pęcherz moczowy lub odbytnicę
– stopień IVB – zidentyfikowanie przerzutów odległych
Objawy nowotworu:
Rozróżniamy objawy towarzyszące wczesnemu stadium, jak i objawy charakterystyczne dla zaawansowanej choroby. Najczęstszym symptomem wczesnej postaci raka są upławy. Towarzyszą one stanom zapalnym, jak i nowotworom złośliwym. Wraz z rozwojem nowotworu upławy stają się gęste i mają przykry zapach. Zaawansowana choroba powoduje krwawienia, co oznacza naciekanie naczyń krwionośnych szyjki macicy przez nowotwór. Jako objawy późne wyróżniamy objawy ze strony układu moczowego (częstomocz, uporczywe parcie na mocz) i odbytnicy (zaparcia). Ból okolicy krzyżowo-lędźwiowej i podbrzusza świadczy o obecności nacieku poza macicą. Nowotwór szyjki macicy może być przyczyną bólu jaki występuje przy rwie kulszowej. Pacjentki, u których leczenie wspomnianej choroby nie przynosi ulgi, powinny być kierowane na badania do ginekologa.
Leczenie:
Decyzję dotyczącą metod leczenia podejmuje się na podstawie stopnia zaawansowania raka, wieku i stanu ogólnego pacjentki, a także współistnienia innych chorób zwłaszcza w obrębie narządu płciowego. W stopniu 0 lub IA rekomenduje się leczenie chirurgiczne, które może wystarczyć do wyleczenia pacjentki. Dla stopni (IB, IIA) powyższe leczenie stanowi początkowy etap, którego kontynuacją jest radioterapia. Stopień IIB dyskwalifikuje do operacji ze względu na możliwość objęcia przez naciek nowotworowy moczowodu znajdującego się blisko ściany macicy. Po zakończonym leczeniu pacjentka jest zobowiązana do zgłaszania się na badania kontrolne co 3-6 miesięcy w celu wykluczenia nawrotów choroby. Obserwacja obejmuje badanie ginekologiczne, badanie per rectum oraz badanie cytologiczne.
Rokowanie:
Skuteczność terapii oceniana jest za pomocą okresu pięcioletniego przeżycia chorych leczonych stosownie do stopnia zaawansowania nowotworu. Wczesne etapy choroby stwarzają największą możliwość przeżycia. Stopień 0 daje możliwość przeżycia dla prawie 100% leczonych, w stopniu IB przeżywa 70-90% chorych, około 70% w stopniu IIA, 63% w stopniu IIB, natomiast w stopniu IIIA i IIIB przeżywa poniżej 20%.
Opracowano na podstawie:
„Nowotwory złośliwe narządu rodnego”; Barbara Kozakiewicz; Nowa Medycyna 3/2003
