Podczas badania kontrolnego krwi oznacza się m.in. stężenie kwasu moczowego. Jego nadmiar w krwi może świadczyć o schorzeniach nerek, a także o obecności innych chorób ogólnoustrojowych. Wysoki poziom kwasu moczowego nie zawsze wywołuje objawy, dlatego to profilaktyczne badania często pozwalają na wykrycie nieprawidłowości. Wyjaśniamy, czym jest kwas moczowy i jakie mogą być przyczyny jego podwyższonego stężenia.
Czym jest kwas moczowy?
Kwas moczowy powstaje na drodze metabolizmu zasad purynowych, które wchodzą w skład kwasów nukleinowych, m.in. DNA i RNA. Za rozkład kwasu moczowego odpowiada głównie wątroba, natomiast za jego wydalanie układ moczowy.
Prawidłowy poziom kwasu moczowego w próbce badanej krwi powinien mieścić się w przedziale:
- dla kobiet 360 μmol/l (6 mg/dl),
- dla mężczyzn 400 μmol/l (6,8 mg/dl).
W przypadku osób, u których podejrzewa się wysoki poziom kwasu moczowego można wykonać także jego pomiar w moczu. Wówczas norma wynosi mniej niż 4,8 mmol/l.
Przyczyny wysokiego stężenia kwasu moczowego
Schorzenia nerek to najczęściej wymieniane przyczyny wysokiego stężenia kwasu moczowego. Narządy te odpowiadają za usuwanie zbędnych produktów metabolicznych z organizmu, dlatego zaburzenia ich funkcji powodują odkładanie się kwasu moczowego w krwi, a także w stawach i nerkach. Może to z kolei prowadzić do rozwoju dny moczanowej i kamicy nerkowej.
Hiperurykemia spowodowana zaburzeniami wydalania kwasu moczowego przez nerki występuje przy niewydolności tych narządów, ale także w przebiegu zatrucia ciążowego. Zdarza się również, że wysokie stężenie kwasu moczowego spowodowane jest jego nadmierną produkcją, która może wynikać z nieprawidłowości, takich jak:
- dna moczanowa,
- zaburzenia gospodarki tłuszczowej,
- glikogenozy (choroby spichrzeniowe).
Nabyta hiperurykemia rzadko wynika z nadmiaru puryn dostarczanych wraz z dietą, niemniej jednak niektóre pokarmy (głównie czerwone mięso) mogą nieznacznie podnosić jego stężenie w krwi. Do pozostałych przyczyn zalicza się także:
- niedoczynność tarczycy,
- nadciśnienie tętnicze,
- nadużywanie alkoholu,
- głodzenie się,
- radioterapię i chemioterapię,
- przyjmowanie niektórych leków, np. moczopędnych.
