Wydziedziczenie to hasło, które możemy często usłyszeć w mediach oraz telewizji. Potocznie rozumiane, jako konsekwencja negatywnego zachowania spadkobiercy powodująca nieuwzględnienie go w testamencie i pozbawienie jakichkolwiek praw do spadku. A czym tak naprawdę jest wydziedziczenie ?
Rzeczywiście potoczne rozumienie pojęcia dziedziczenia nie odbiega w znacznym stopniu od prawnego sensu tej instytucji. Zgodnie z kodeksem cywilnym spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych (tj. dzieci lub wnuków), małżonka i rodziców zachowku.
Zachowek jest to rodzaj zabezpieczenia zstępnych, małżonka oraz rodziców spadkodawcy w przypadku dziedziczenia testamentowego. Zachowek przysługuje w przypadku nieuwzględnienia w testamencie i wynosi co do zasady połowę wartości udziału spadkowego, natomiast 2/3 wartości udziału spadkowego w przypadku małoletnich oraz osób trwale niezdolnych do pracy( więcej: artykuł zachowek – co powinieneś wiedzieć).
Wydziedziczenie może nastąpić wyłącznie na podstawie testamentu sporządzonego przez spadkodawcę. Nie dotyczy ono dziedziczenia ustawowego. Wydziedziczenie może być jedynie całkowite. Spadkodawca nie może określić, że wydziedzicza spadkobiercę jedynie do jakiejś wskazanej przez siebie kwoty. Nie można również wydziedziczyć spadkobiercy pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu.
Aby dokonać wydziedziczenia musi zaistnieć jedna z poniżej wskazanych przesłanek polegająca na:
- zachowaniu się spadkobiercy wbrew woli spadkodawcy uporczywie postępującego sprzecznie z zasadami współżycia społecznego;
- dopuszczeniu się przez spadkobiercę względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
- uporczywym nie dopełnianiu względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Co prawda, ustawodawca wyraźnie nie nakłada na spadkodawcę obowiązku podania która z wyżej wymienionych przyczyn zachodzi, jednakże należy pamiętać, że ta przyczyna musi wynika z testamentu. W przypadku, gdy spadkobierca wystąpi na drogę sądową, to sąd będzie badał, czy podana przesłanka wystąpiła. Jeżeli chcemy, aby wydziedziczenie było skuteczne, to należy możliwie jak najdokładniej opisać przyczynę wydziedziczenia tak, aby nie pozostawić żadnych wątpliwości w tej kwestii.
Najlepszym rozwiązaniem, które da pewność o skuteczności dokonanego wydziedziczenia będzie spisanie testamentu przed notariuszem, który dopilnuje, aby w przyszłości nie było możliwości podważenia testamentu i przyczyn wydziedziczenia.
