Największymi producentami rzepaku są kraje Unii Europejskiej, a wśród nich Polska występująca na trzecim miejscu. Obecnie hoduje się bezerukowe i niskoglukozynolanowe odmiany rzepaku, które nazywane są podwójnie ulepszonymi lub dwuzerowymi. Olej pochodzący z nasion podwójnie ulepszonych może być używany do smażenia, dodawany do sałatek. Olej ten charakteryzuje się małą zawartością kwasów tłuszczowych nasyconych oraz dużą ilością nienasyconych kwasów tłuszczowych – linolowego, linolenowego, oleinowego. Dla zdrowia człowieka istotna jest proporcja kwasów omega-6 do kwasów omega-3, która w oleju rzepakowym jest bardzo korzystna i wynosi 2:1. Przewaga kwasów omega-6 w długofalowej perspektywie jest szkodliwa dla zdrowia, bo z kwasów tych powstają związki prozapalne, które predysponują do powstania stanów zapalnych sprzyjających alergiom oraz nadmiernym podziałom komórek zmienionych nowotworowo. Dla odmiany – kwasy omega-3 ulegają w organizmie przemianie do związków przeciwzapalnych i blokujących podziały komórek nowotworowych. Z powyższych kwasów syntetyzowane są: kwas eikozapentaenowy (EPA) i dokozaheksaenowy (DHA).
Rola kwasu EPA:
– obniża stężenie trójglicerydów i poziom cholesterolu LDL (złego cholesterolu)
– zmniejsza krzepliwość krwi, zapobiegając tworzeniu zakrzepów
– przeciwdziała zachorowaniu na cukrzycę typu II
– obniża ciśnienie krwi
Działanie kwasu DHA:
– wspomaganie pracy układu odpornościowego i sercowo-naczyniowego
– regulacja ciśnienia tętniczego
– zapobieganie powstawaniu blaszek miażdżycowych w świetle naczyń krwionośnych
– zapewnienie prawidłowego przepływu bodźców nerwowych
– regulacja przekaźnictwa neurohormonów odpowiedzialnych za dobry nastrój
Olej rzepakowy charakteryzuje się dużą zawartością steroli roślinnych (fitosteroli), które chronią go przed utlenianiem się korzystnych kwasów tłuszczowych. Działanie hipocholesterolemiczne (obniżanie stężenia cholesterolu we krwi) fitosteroli polega na zmniejszeniu wchłaniania cholesterolu z przewodu pokarmowego nawet o 45%. Wspomniane związki obniżają również poziom nasyconych kwasów tłuszczowych w ustroju oraz zmniejszają stężenie cholesterolu frakcji LDL.
Olej rzepakowy zawiera tokoferole w ilości 300-800 mg/kg. Związki te mają działanie antyoksydacyjne i odpowiadają za wymiatanie wolnych rodników tlenowych. Kolejną grupą substancji występujących w omawianym oleju są polifenole, które również posiadają właściwości przeciwutleniające, a współdziałając z tokoferolami i fitosterolami, zapobiegają jełczeniu oleju.
