Zawał serca kojarzy się głównie z silnym bólem w klatce piersiowej, który promieniuje do lewej ręki. Niestety przekonanie o znajomości objawów zawału serca często maskuje naszą czujność. Szacuje się, że ok. 50% epizodów zawałowych występuje bez charakterystycznych symptomów. Do grupy ryzyka ,,niemego” zawału serca należą szczególnie seniorzy i osoby cierpiące z powodu cukrzycy.
O zawale mówimy, gdy dojdzie do martwicy fragmentu mięśnia sercowego w wyniku niedokrwienia. Powodem najczęściej jest pęknięcie blaszki miażdżycowej, co skutkuje powstaniem zakrzepu i niedotlenieniem mięśnia. Osoby ze zdiagnozowaną chorobą niedokrwienną serca odczuwają dolegliwości bólowe np. w czasie zwiększonego wysiłku fizycznego lub stresu. Przyśpiesza wówczas bicie serca, a tym samym zapotrzebowanie na tlen, które nie może być zaspokojone z powodu zwężonych tętnic. Współistniejące choroby i towarzyszące im dolegliwości często są powodem utrudnionego rozpoznania zawału serca. Omyłkowo traktujemy objawy jako normę. Bagatelizujemy symptomy takie jak zawroty głowy, duszności, poty, czy ból brzucha lub ból w klatce piersiowej (niekoniecznie silny).
Kolejnym powodem nieświadomości, że mamy do czynienia z epizodem zawału serca może być neuropatia cukrzycowa. Podwyższony poziom cukru we krwi (hiperglikemia) powoduje uszkodzenie włókien nerwowych przewodzących impulsy nerwowe. Nieprawidłowo funkcjonujące zakończenia nerwów są mniej wrażliwe na bodźce, co skutkuje brakiem odczuwania typowego objawu zawału serca, czyli bólu.
Brak świadomości o przebytym zawale serca stanowi szczególne zagrożenie dla zdrowia. W uszkodzonym fragmencie mięśnia powstaje tzw. blizna pozawałowa, która nie ma zdolności kurczenia. Powstałe zmiany są nieodwracalne, a serce już nigdy nie będzie pracować tak wydajnie jak wcześniej. Zbyt późne podjęcie leczenia znacznie zwiększa ryzyko kolejnego zawału serca, a tym samym martwicy większej części mięśnia bądź śmierci osoby po przebytym zawale. Dlatego tak ważne są badania profilaktyczne, które pozwolą na zdiagnozowanie ewentualnego niedokrwienia oraz podjęcie leczenia. Zmiany o podłożu miażdżycowym oraz cukrzycowym dokonują się w tętnicach stopniowo, na przełomie wielu lat. Odpowiednia profilaktyka może uchronić przed zawałem serca lub znacznie zminimalizować ryzyko.
