Alimenty to nic innego, jak świadczenie pieniężne (określona kwota pieniędzy), którą osoba zobowiązana ma obowiązek wpłacać na rzecz osoby uprawnionej. Najczęściej spotykanym oraz najbardziej powszechnym obowiązkiem alimentacyjnym jest orzeczenie świadczenia od rodziców na rzecz małoletnich dzieci.
Nie każdy wie, że również rodzice mogą żądać od swoich dzieci alimentów. Oczywiście ustawodawca przewiduje wytyczne, które należy spełnić, aby tego typu świadczenie zostało na rzecz rodzica zasądzone.
W pierwszej kolejności należy pamiętać, że obowiązek alimentacyjny polega na zobowiązaniu dzieci do dostarczania rodzicowi lub rodzicom środków utrzymania, które zazwyczaj jest ustalone na określoną kwotę pieniężną. W tego typu sprawie sąd zbada, czy rodzic (uprawniony) znajduje się w niedostatku, który nie pozwala mu na samodzielne utrzymanie. Oznacza to brak możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych tj. kupno żywności, opału, opłacenia rachunków za media oraz kupna lekarstw. Należy pamiętać, że obowiązek alimentacyjny obejmuje jedynie usprawiedliwione potrzeby osoby uprawnionej (rodzica) i sąd będzie badał, czy wydatki, które przedstawia uprawniony są usprawiedliwione w danych okolicznościach oraz czy są konieczne do egzystencji.
Strony mogą umówić się na przekazywanie określonej sumy pieniędzy, jak również na przekazywanie np. odzieży, wyżywienia czy też zapewnienie opieki. Wszystkie uzgodnienia zależą od rodzica oraz dziecka i jeżeli tylko jest wola stron, to sąd nie będzie ingerował. Jeżeli natomiast strony nie mogą wypracować porozumienia w zakresie alimentów, to konieczne jest wystąpienie przez rodzica do sądu z pozwem o alimenty. Stosunki stron np. nie utrzymywanie kontaktów lub wzajemna niechęć nie mają znaczenia, gdyż sąd nie bada relacji stron.
Kolejnym warunkiem, który musi wystąpić, aby sąd zasądził alimenty, to fakt posiadania przez zobowiązanego (dziecko) wystarczających środków i możliwości finansowych, aby wypełnić obowiązek alimentacyjny. Sąd będzie badał jaka jest sytuacja finansowa dziecka tj. wysokość jego zarobków, kosztów utrzymania, ilość osób pozostających na jego utrzymaniu itp. Kwota należna rodzicowi zostanie dostosowana również do sytuacji finansowej dziecka. Sąd bierze również pod uwagę możliwości zarobkowe dziecka. Przykładowo jeżeli dziecko nie podejmuje bez powodu pracy lub pracuje w niepełnym wymiarze czasu pracy lub zajmuje stanowisko poniżej swoich kwalifikacji zawodowych, to sąd ustali ile mógłby zarabiać, gdyby wykorzystał w pełni posiadane przez siebie kwalifikacje i siły i adekwatnie do tego poziomu oraz z uwzględnieniem pozostałych przesłanek wyda wyrok.
Pamiętaj, że są jednak przypadki, kiedy sąd stwierdzi, że rodzicowi nie należą się alimenty w żadnej wysokości. Sąd zbada również czy rodzic wywiązywał się wobec dziecka ze swoich obowiązków zarówno wychowawczych, jak również finansowych. W przypadku, gdy sąd uzna, że rodzic rażąco niewłaściwie zachowywał się w stosunku do dzieci, to oddali złożony pozew. Sąd Najwyższy za rażącą niewdzięczność uważa m.in:
- a) zachowanie godzące w życie i zdrowie członka rodziny,
- b) zachowanie naruszające godność, dobre imię i inne dobra osobiste człowieka,
- c) zawinionym popadnięciu w niedostatek lub umyślnym wywołaniu sytuacji prowadzącej do żądania alimentów.
Pozew o alimenty należy złożyć w Sądzie Rejonowym właściwym dla miejsca zamieszkania rodzica (uprawnionego). Tego typu pozew jest wolny od opłat skarbowych. W uzasadnieniu należy wskazać, jak wygląda obecna sytuacja finansowa uprawnionego i dlaczego znalazł się w niedostatku. Należy również wskazać jaka jest sytuacja finansowa zobowiązanego (dziecka). Sąd po przeprowadzeniu rozprawy wyda orzeczenie w którym określi, czy rodzicowi należą się alimenty od dziecka, a jeśli tak, to w jakiej wysokości.
