Zespół jelita drażliwego, w skrócie IBS od angielskiej nazwy Irritable Bowel Syndrome, to zespół dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, takich jak ból brzucha, wzdęcia, biegunki, zaparcia. Jest to schorzenie psychosomatyczne, co oznacza, że w jego pojawieniu się bierze udział stres. IBS dotyka 20% populacji krajów rozwiniętych. Trzy czwarte osób cierpiących na tę przypadłość to kobiety. Obok objawów ze strony przewodu pokarmowego, pacjenci z IBS skarżą się też na bóle głowy, bóle pleców i mięśni, częste oddawanie moczu. Ustalono też, że z zespołem jelita drażliwego współistnieją takie dysfunkcje jak: refluks żołądkowo-przełykowy i dyspepsja czynnościowa, czyli niestrawność oraz zaburzenia sfery psychicznej, jak depresja czy zaburzenia lękowe.
Nie istnieją testy pozwalające w 100% zdiagnozować IBS. Obecnie obowiązującymi są tzw. Kryteria Rzymskie z 2016 roku. Według nich zespół jelita drażliwego można rozpoznać, gdy występuje ból lub dyskomfort w jamie brzusznej, trwający co najmniej trzy dni w miesiącu, przez ostatnie trzy miesiące, i towarzyszą mu co najmniej dwa z trzech objawów: zmniejszenie dolegliwości po defekacji; zmiany w częstotliwości oddawania stolca; zmiany w konsystencji stolca.
Wyróżnia się postać choroby z przeważającymi biegunkami lub zaparciami oraz postać mieszaną. Przyczyny choroby nie są do końca poznane. Czynniki mające wpływ na rozwój schorzenia to:
– nadmierna reaktywność jelit na bodźce pochodzące z wewnątrz (pokarm, gazy) oraz na bodźce zewnętrzne (stres). Skutkiem takiego stanu jest nieprawidłowa motoryka jelit i nadmierne wydzielanie niektórych substancji odpowiedzialnych za dysfunkcje w obszarze jamy brzusznej np. serotoniny, której duże ilości można odnaleźć w ścianie przewodu pokarmowego.
– czynnik zapalny powstały po infekcji bakteryjnej. W tym przypadku mamy do czynienia z poinfekcyjnym zespołem jelita drażliwego, a w samej ścianie jelita można wykryć komórki o charakterze zapalnym. Zakażenie przewodu pokarmowego zakłóca również równowagę jelitowej flory bakteryjnej, co skutkuje zmniejszeniem ilości korzystnych bakterii na rzecz bakterii szkodliwych.
Leczenie:
Trwale pozbycie się IBS nie jest możliwe, terapia polega na wyciszeniu dolegliwości. Mimo nawracających objawów schorzenie cechuje się łagodnym przebiegiem i nie prowadzi do zagrażających życiu konsekwencji. Wspomagająco przy nasileniu symptomów działają zioła:
– tymianek o działaniu przeciwzapalnym i przeciwskurczowym
– mięta pieprzowa o właściwościach rozkurczowych i lekko uspokajających
– anyż zawierający związki o działaniu zmniejszającym obrzęk jelit i regulującym ruchy perystaltyczne jelit
Dieta pacjenta z IBS musi być ustalona indywidulanie w oparciu o wyeliminowanie produktów spożywczych nasilających objawy. Pokarmy nasilające i zwiększające częstotliwość występowania symptomów choroby to napoje kofeinowe, ostre przyprawy, cytrusy, warzywa wzdymające (kapusta, kalafior, brokuły, cebula, warzywa strączkowe). U osób cierpiących na nietolerancję laktozy spożycie mleka i produktów mlecznych wywołuje nawrót objawów charakterystycznych dla zespołu jelita drażliwego. Terapia probiotykami jest stosunkowo często stosowaną metodą leczenia IBS. Odbudowa fizjologicznej flory bakteryjnej wpływa na prawidłowe funkcjonowanie jelit.
