Botoks, czyli potoczne określenie toksyny botulinowej, doskonale znany jest wszystkim jako środek stosowany w zabiegach medycyny estetycznej. Często kojarzy się z wypełnianiem zmarszczek i efektem sztucznej maski na twarzy, jednak botoks działa w nieco inny sposób, a z wypełniaczami nie ma nic wspólnego. Nie każdy wie, że toksyna botulinowa znajduje szerokie zastosowanie w lecznictwie. Na jakiej zasadzie działają zabiegu z botoksem i przy jakich dolegliwościach wykorzystuje się tą substancję?
Co to jest botoks i jak działa?
Pełna nazwa botoksu to toksyna botulinowa, czyli jad kiełbasiany, który jest wytwarzany przez bakterie Clostridium botulinum. Botulina jest toksyną silną i groźną dla zdrowia w przypadku podania doustnego, jednak zastosowana w postaci zastrzyków przy zabiegach estetycznych oraz leczniczych jest obojętna dla organizmu. Botoks działa poprzez hamowanie aktywności przewodnictwa nerwowego w mięśniach, co je rozluźnia, a tym samym uniemożliwia pojawianie się zmarszczek. Botoks zastosowany na twarz w okolicach zmarszczek mimicznych sprawia, że skóra mięśnie pod skórą słabiej się kurczą, co przekłada się na widoczność zmarszczek na skórze. Powszechne przekonanie o braku zdolności do okazywania emocji na twarzy, np. marszczenie czoła i brwi, po zastosowaniu botoksu ma więc swoje podstawy. Zabiegi estetyczne z wykorzystaniem botoksu na tym właśnie polegają, jednak istota skuteczności tkwi w odpowiedniej ilości podawanego preparatu.
Choć obecnie botoks znany jest głównie z działania odmładzającego, tak naprawdę zastosowanie takie odkryto przypadkowo zaledwie ok. 30 lat temu, podczas leczenia innej dolegliwości – połowiczego porażenia twarzy.
Toksyna botulinowa była wykorzystywana w lecznictwie znacznie wcześniej, bo już ok. 50 lat temu. Działanie czasowo paraliżujące mięśnie już wtedy wykorzystywano do leczenia zeza, ponieważ za odchylenie gałki ocznej odpowiadają mięśnie. Z kolei rozluźnienie mięśni po podaniu botoksu pozwala na prawidłowe ustawienie gałki ocznej.
Obecnie toksyna botulinowa poza wciąż jednym z najskuteczniejszych i chętnie wybieranych zabiegów medycyny estetycznej znajduje szerokie zastosowanie w leczeniu dolegliwości takich jak np.:
- Bruksizm – jest to choroba polegająca na mimowolnym zaciskaniu szczęki i zgrzytaniu na zębach podczas snu, co ściera szkliwo i niszczy uzębienie. Toksyna botulinowa podana w mięśnie żwaczy i mięśnie skroniowe zmniejsza siłę mięśni policzkowych, co znacznie łagodzi mimowolne skurcze.
- Achalazja przełyku – chorzy na tę dolegliwość mają problem z prawidłowym skurczem przełyku, który nie otwiera się dostatecznie w trakcie jedzenia. Botoks jest jedną z metod leczenia, ponieważ rozluźnia mięśnie przełyku.
- Naglące nietrzymanie moczu – schorzenie polega na nagłych skurczach mięśni, przez co dochodzi do nietrzymania moczu. Zdarza się, że do leczenia wprowadza się botoks podany w ścianę pęcherza.
- Migrena – botoks podany w mięśnie twarzy wywołujące ból hamuje lub zmniejsza migrenę na kilka miesięcy.
- Nadpotliwość – poprzez zahamowanie przewodnictwa nerwowo-gruczołowego dochodzi do zablokowania wydzielania potu.
