Choroba uchyłkowa rozwija się najczęściej u osób w wieku podeszłym, zwłaszcza wśród populacji powyżej 85 roku życia. Schorzenie to może przekształcić się w ostre zapalenie uchyłków i przebiegać bez powikłań lub powodować powstanie przedziurawienia, ropnia, zapalenia otrzewnej. Ryzyko wystąpienia powikłań rośnie wraz z czasem trwania choroby. U starszych pacjentów często dochodzi do krwawienia z uchyłków, co może być stanem zagrażającym życiu.
Czynnikami predysponującymi do powstania uchyłków są:
– stres
– mała aktywność fizyczna
– dieta ubogobłonnikowa
– zaparcia
– wlewy doodbytnicze zwiększające ciśnienie w świetle jelita
– otyłość
– niedokrwienie ściany jelit
Wraz z wiekiem dochodzi do zaburzeń motoryki jelit , niedokrwienia ich ściany oraz do podniesienia ciśnienia wewnątrzjelitowego – te zmiany prowadzą do pojawienia się uchyłków.
Objawy i rozpoznanie ostrego zapalenia uchyłków
Typowe objawy to ból po lewej stronie brzucha i gorączka. U osób starszych w celu prawidłowego rozpoznania choroby należy wykonać RTG jamy brzusznej. Takie badanie dobrze uwidacznia przedziurawienie bądź niedrożność jelit. Przy podejrzeniu zmian zapalnych warto wykonać badanie USG jamy brzusznej. Postawienie diagnozy na podstawie wspomnianego badania może być utrudnione, jeśli pacjent nie jest odpowiednio przygotowany i w przewodzie pokarmowym gromadzą się gazy.
Podeszły wiek, wielochorobowość i otyłość sprzyjają wystąpieniu powikłanego przebiegu ostrego zapalenia uchyłków. Zażywanie leków sterydowych oraz niesterydowych leków przeciwzapalnych może prowadzić do pojawienia się powikłań oraz nasilonego procesu zapalnego w otrzewnej. Wymienione grupy leków wpływają na rozległość zakażenia otrzewnej i ilość powikłań septycznych, jak również mogą tłumić symptomy powikłanego zapalenia uchyłków i opóźniać rozpoczęcie leczenia. Pacjenci z upośledzoną odpornością, u których stwierdzono ostre zapalenie uchyłków, są w większym stopniu narażeni na przedziurawienie jelit oraz na wystąpienie powikłań po obowiązkowym leczeniu chirurgicznym.
Śmiertelność i chorobowość
Zwiększonej śmiertelności sprzyja starszy wiek oraz wystąpienie powikłań ostrego zapalenia uchyłków. Seniorzy, u których zdiagnozowano cukrzycę, choroby tkanki łącznej lub choroby układu sercowo-naczyniowego powinni być skierowani na wczesny zabieg resekcji części jelita po to, aby uniknąć zwiększonego prawdopodobieństwa zgonu na skutek zbytniego zwlekania z operacją. W populacji osób powyżej 70 roku życia występuje zwiększone ryzyko powikłań pooperacyjnych. Innymi czynnikami wpływającymi na podniesienie tego ryzyka są: choroby neurologiczne, choroby układu oddechowego i układu krążenia, długi czas trwania operacji i zakażenia śródoperacyjne.
Leczenie
Gdy zapalenie uchyłków przebiega bez nadmiernych dolegliwości bólowych, a pacjent nie cierpi na zaburzenia odporności i jego stan ogólny jest zadowalający, to można rozpocząć leczenie od trybu ambulatoryjnego. Terapia ta polega na wprowadzeniu diety płynnej oraz na jednoczesnym zażywaniu antybiotyku. Leczenie ambulatoryjne powinno odnieść skutek w ciągu 72 godzin. Jeśli po tym czasie nie będzie poprawy stanu chorego, a zamiast niej wystąpią symptomy zakażenia i ból przybierze na sile to znaczy, że pacjent musi trafić do szpitala, zwłaszcza tyczy się to osób w wieku podeszłym.
