Podeszły wiek charakteryzuje się pojawieniem się szeregu zmian degeneracyjnych w narządach i układach, a wśród nich występują zmiany zwyrodnieniowe dotykające narząd ruchu. Choroba zwyrodnieniowa, jako schorzenie cywilizacyjne, jest przewlekłą chorobą stawów rozwijającą się około 40-60 roku życia. Istotą dysfunkcji jest zwyrodnienie chrząstkowej powierzchni stawów wraz z następującymi po sobie odczynami kostnymi. Główną przyczyną choroby jest powolne zużywanie się chrząstki stawowej obarczonej w toku życia ciężarem ciała i ruchem. Czynników powodujących chorobę zwyrodnieniowa jest wiele, a wśród nich są: częste urazy w obrębie stawów, zaburzenia hormonalne, zaburzenia krążenia, przewlekłe stany zapalne stawów, otyłość, brak aktywności fizycznej, zaburzenia przemiany materii powodujące chemiczne urazy stawów.
Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa
Jest to schorzenie wywołujące liczne, często odlegle od miejsca powstania, objawy bólowe. Choroba ta pojawia się u połowy populacji osób po 55 roku życia. Wraz z ubytkiem wody w krążkach międzykręgowych w 3 dekadzie życia następuje zaburzenie stabilizacji kręgów. Zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kręgosłupa pojawiają się najczęściej w obrębie najbardziej ruchomych odcinków kręgosłupa. W przypadku odcinka piersiowego zmiany pojawiają się około 70 roku życia i są skutkiem pogłębiającej się z wiekiem kifozy piersiowej. Choroba objawia się tępymi, przewlekłymi bólami. W odcinku lędźwiowym kręgosłupa zmiany zwyrodnieniowe występują dość często i związane są z otyłością, brakiem ruchu, przebytymi urazami i chorobami. Zmiany w obrębie tego odcinka kręgosłupa mogą dawać objawy rwy kulszowej. W leczeniu tego schorzenia ważne jest unikanie nadmiernych obciążeń kręgosłupa. W trakcie terapii stosuje się zabiegi fizykoterapii, kinezyterapię, farmakoterapię i gorsety stabilizujące wybrany odcinek kręgosłupa.
Choroba zwyrodnieniowa stawów biodrowych
Schorzenie to dotyczy 4% ludności w wieku powyżej 60 roku życia. Choroba ma charakter pierwotny lub wtórny. Wtórne przyczyny powstania obejmują zmiany pourazowe, przebyte procesy zapalne, zmniejszoną wytrzymałość stawu wskutek osteoporozy. Objawy kliniczne schorzenia to ból w pachwinie i biodrze odczuwalny podczas wstawania i chodzenia. Na początku ból pojawia się tylko w czasie wysiłku, a wraz z rozwojem choroby przykre symptomy występują też podczas spoczynku. Wraz z zaawansowaniem choroby dochodzi do wystąpienia przykurczu stawu biodrowego, a konsekwencją tych zmian jest czynnościowe skrócenie kończyny. Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego jest podobne jak w przypadku zwyrodnienia kręgosłupa. U niektórych seniorów wymagane jest leczenie operacyjne polegające na wszczepieniu endoprotezy stawu biodrowego.
Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego
Zmiany w obrębie tego stawu są wynikiem urazu lub zmian zapalnych. Choroba występuje częściej u kobiet, zwłaszcza po okresie klimakterium. Podstawowym objawem schorzenia jest ból i uczucie sztywności stawów kolanowych. Dolegliwości bólowe początkowo pojawiają się tylko podczas wysiłku, a z czasem występują też w trakcie spoczynku. Dochodzi również do zaniku mięśni, w szczególności mięśnia czworogłowego uda. W okresie zaostrzenia choroby pojawiają się objawy zapalne stawu wraz z płynem w jamie stawowej. W zaawansowanych zmianach dochodzi do rozwoju niestabilności stawu kolanowego, co wymusza konieczność stosowania ortezy stabilizującej przez seniora. W tej chorobie istotne jest, aby unikać nadwagi, odciążyć kolana i zapobiegać zanikowi mięśnia czworogłowego uda.
Choroba zwyrodnieniowa stawów skokowych
Zwyrodnienie stawów skokowych występuje częściej u kobiet. Czynnikami ryzyka są: wiek, nadwaga, wiotkość mięśniowo-więzadłowa. Ponadto zwyrodnienie może powstać w wyniku przebytych urazów, chorób reumatycznych, nieprawidłowego ustawienia kości po złamaniach, nadmiernego i niewłaściwego obciążania stawów. Objawami schorzenia są głównie dolegliwości bólowe, zmniejszenie zakresu zgięcia grzbietowego. W leczeniu tej dolegliwości stosuje się zaopatrzenie ortopedyczne, zabiegi fizjoterapeutyczne o działaniu przeciwzapalnym i przeciwobrzękowym.
